سوال خیلی از افراد اینه که منظور از ایزو ۹۰۰۰ و ایزو ۹۰۰۱ چیه؟ این همه توی تبلیغات میگن دارای گواهینامه ایزو ۹۰۰۰ یعنی چی؟ برخی از مردم همیشه این سوال در ذهنشون وجود داره که چه زمانی از ایزو ۹۰۰۰ استفاده می‌شه و چه زمانی از ایزو ۹۰۰۱ ؟ این‌ها مواردیه که برای اکثریت ما همیشه سوال بوده که ایزو ۹۰۰۰ با ایزو ۹۰۰۱ چه تفاوت‌هایی داره که گاهی از ۹۰۰۰ استفاده می‌کنیم و گاهی هم از ۹۰۰۱؟ اگه این موضوعات ذهن شما رو هم درگیر کرده با ما در این مقاله از دیفرتو همراه باشین. در ابتدا به بررسی مفهوم هر یک از این دو ایزو می‌پردازیم و بعد میریم سراغ تفاوت ایزو ۹۰۰۰ و ایزو ۹۰۰۱.
گواهینامه ایزو چیه؟
به طور کلی سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO:International Organisation for Standardization) هزاران رهبر صنعت در سراسر جهان رو در مورد استانداردهای جهانی فرآیندهای تولید، الزامات ایمنی، تضمین کیفیت و موارد دیگر مطلع می‌کنه. هر چند سال یکبار این سازمان، استاندارهای به روز شده‌ای رو ارائه میدن که شرکت‌ها باید از اون‌ها مطلع باشن و در کسب و کارشون لحاظ کنن. وقتی صحبت از کیفیت می‌شه، گواهینامه ISO مهر تاییدیه که نشون میده سازمان تولیدی شما دارای استاندارد کیفیت خاصیه.
ایزو ۹۰۰۰ چیه؟
ایزو ۹۰۰۰ (ISO 9000) آخرین نسخه از خانواده استانداردهاست که مفاهیم و اصول اساس مدیریت کیفیت رو توصیف می‌کنه، ایزو ۹۰۰۰ برای سازمان‌هایی که به دنبال موفقیت از طریق سیستم مدیریت خود، لجستیک زنجیره تامین، بهبود ارتباطات داخلی و غیره هستن بسیار کاربردیه.
به طور کلی ایزو ۹۰۰۰ خانواده‌ای از سیستم‌های مدیریت کیفیته که شامل مجموعه‌ای از استانداردهاییه که به سازمان‌ها و شرکت‌ها کمک می‌کنه نیاز مشتریان و سایر سهامداران رو مطابق با الزامات قانونی برطرف کنن. ایزو ۹۰۰۰ در حقیقت با پایه و اساس سیستم‌های مدیریت کیفیت سر و کار داره. این ایزو شامل هفت اصل مدیریت کیفیته که مبنای همه اون‌ها خانواده استاندارده.
خانواده ایزو ۹۰۰۰
مجموعه ایزو ۹۰۰۰ شامل ۳ استاندارد اصلیه یا به عبارتی ایزو ۹۰۰۰ دارای یه خانواده سه نفرست که عبارتند از:
- ایزو ۹۰۰۰ – سیستم مدیریت کیفیت: تعاریف
در این بخش، تعریف خود استاندارد و شرایط اعطای اون بیان شده و در حقیقت هسته اصلی استانداردهای خانواده ایزو ۹۰۰۰ محسوب می‌شه.
- ایزو ۹۰۰۱ – سیستم مدیریت کیفیت: الزامات
ایزو ۹۰۰۱ در واقع تمامی تعاریف ایزو ۹۰۰۰ رو معنی‌دار و اجرایی می‌کنه. استفاده از این استاندارد برای هر نوع طراحی سازمان، رشد و بهره‌وری، تولیدی، نصب سیستم‌ها و ارائه خدمات یا تامین‌کنندگان نیازه. به عبارت دیگه ایزو ۹۰۰۱ شرایطی رو خواستار می‌شه که سازمان باید اون رو داشته باشه تا رضایتمندی مشتریانش رو جلب کنه.
- ایزو ۹۰۰۴- مدیریت کیفیت، راهنمای دستیابی به موفقیت پایدار و بهبود مستمر
این ایزو به بهبود مستمر سیستم می‌پردازه. با استفاده از این ایزو سیستم به طور مستمر بهبود پیدا می‌کنه و بالا رفتن شفافیت کار سیستم به بلوغ خواهد رسید.
اصول مدیریت کیفیت مجموعه ایزو ۹۰۰۰
به طور کلی مجموعه ایزو ۹۰۰۰ بر روی اصول مدیریت (QMP) هفتگانه بنا شده. که این هفت اصل به شرح زیر:
- QMP1 تمرکز برروی مشتریه.
- QMP2 رهبری
- QMP3 درگیری و مشارکت افراد رو شامل می‌شه
- QMP4 رویکرد فرآیندی داره
- QMP5 بهبود
- QMP6 تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد
- QMP7 برمبنای مدیریت روابطه
مزایای استفاده از گواهینامه ایزو ۹۰۰۰
از اونجایی که ایزو ۹۰۰۰ اصول و اساس مدیریت کیفیت رو بیان می‌کنه، مدیریت صحیح کیفیت می‌تونه تجارت شما رو بهبود ببخشه. همچنین ایزو ۹۰۰۰ تاثیر مثبتی بر سرمایه‌گذاری، سهم بازار، رشد فروش، حاشیه فروش و مزیت رقابتی داره و از برخی مشکلات دادگاهی که ممکنه برای شرکت رخ بده، جلوگیری می‌کنه.
ایزو ۹۰۰۱ چیه؟
ایزو ۹۰۰۱ در حقیقت یه معیار منحصر به فرد در بدنه استانداردهای ایزو ۹۰۰۰ هست. استاندارد ایزو ۹۰۰۱ رو استاندارد سیستم مدیریت کیفیت میگن. این استاندارد به دنبال ایجاد سیستمیه که کیفیت رو در سراسر سازمان مدیریت می‌کنه. سازمانی که این استاندارد رو پیاده‌سازی و اجرا می‌کنه، متعهد می‌شه محصولی تولید کنه که ثبات کیفیت داشته باشه. این موضوع هدف کلی ایزو ۹۰۰۱ است.
یکی از مواردی که در این ایزو بسیار حائز اهمیته، تفکر سیستمی و رویکرد فرآیندیه. به طور کلی ISO 9001 سازمان رو به عنوان یه سیستم می‌بینه. به همین دلیل با نگاه فرآیندگرا به سازمان سعی می‌کنه ارتباط درستی رو بین واحدهای سازمان‌ها ایجاد کنه تا ارتباطات سازمان و کیفیت این ارتباطات رو بهبود ببخشه. همچنین سازمان براساس ایزو ۹۰۰۱ باید بتونه محصول و خدمات بهتری رو به مشتری ارائه کنه.
همچنین استاندارد ایزو ۹۰۰۱ در مستندسازی‌های سازمان الزاماتی رو ایجاد می‌کنه که هدف از این الزامات ایجاد نظم در سازمانه. سازمان‌ها باید تمامی فرآیندها و اقداماتی که بر رضایت مشتری و تولید محصول با کیفیت تاثیر می‌ذاره، رو مکتوب کنن. فراموش نکنید در اینجا باید روش‌های مشخصی رو بنویسین تا سازمان بتونه محصولی با کیفیت برابر تولید کنه. در غیر اینصورت در برخی شرایط محصول شما با کیفیته و در شرایط دیگر ممکنه کیفیت قبل رو از نداشته باشه.
شاخص‌های ایزو ۹۰۰۱
- ایزو ۹۰۰۱، مجموعه‌ای از روندها رو که مراحل حیاتی یک کسب و کار هستن تحت پوشش خود قرار میده.
- جهت کارآمد شدن روندها اون‌ها رو کنترل و اصلاح می‌کنه.
- ایزو ۹۰۰۱، اصلاعات مناسب رو ثبت و ضبط می‌کنه.
- داده‌های معیوب رو کنترل می‌کنه و تصمیمی رو جهت انجام عمل درست برای اصلاح اون‌های اتخاذ می‌کنه.
- این ایزو، درستی روندها رو بررسی کرده تا اطمینان حاصل بشه که این روندها منحصر به فرده.
- ISO 9001 به صورت مداوم و مستمر روندها و محصولات رو بهبود میده..
جهت اخذ استاندارد ایزو ۹۰۰۱ رعایت الزامات مطرح شده الزامیه، این الزامات در متن این استاندارد وجود داره که توسط سازمان بین المللی استانداردسازی منتشر شده و در همه‌ی کشورها قوانینی یکسان خواهد داره.
بخش‌های استاندارد ایزو ۹۰۰۱
استاندارد ایزو ۹۰۰۱ دارای بخش‌های مختلف با عناوین مشخصه. به طور کلی ایزو ۹۰۰۱ دارای ۱۰ بخش اصلیه که عبارت است از:
- دامنه کاربرد
- مراجع الزامی
- اصطلاحات و تعاریف
- محیط کسب و کار سازمان
- رهبری
- طرح‌ریزی برای سیستم مدیریت کیفیت
- پشتیبانی
- اجرا
- ارزیابی عملکرد
- بهبود مستمر فرآیند
اگر سازمانی قصد دریافت ایزو ۹۰۰۱ رو داشته باشه باید اول الزامات کاربردی این استاندارد رو پیاده‌سازی کنه و پس از اینکه ممیزی داخلی و بازنگری مدیریت رو انجام داد، اقدام به انتخاب نهاد صدور گواهینامه کنه.
تفاوت استاندارد ایزو ۹۰۰۱ و ایزو ۹۰۰۰
برخی از افراد با وجود نزدیک بودن اعداد این ایزوها تصور می‌کنن که تفاوت‌های کمی بین این دو استاندارد وجود داره اما در حقیقت اینطوری نیست. ما در ادامه تفاوت ایزو ۹۰۰۱ و ایزو ۹۰۰۰ بیان کردیم.
ایزو ۹۰۰۰ در حقیقت چیزیه که شما برای خوندن و آشنایی با سایر استانداردهای خاص با آن آشنا میشید در حالی که ایزو ۹۰۰۱ چیزیه که شما برای پیاده‌سازی اون اقدام می‌کنین. ایزو ۹۰۰۰ اساساً مجموعه‌ای از واژگان و تعاریف برای کل مجموعه مدیریت کیفیته، در حالی که هدف اصلی ایزو ۹۰۰۱ اینه که صاحب مشاغل نسبت به رویه‌های با کیفیت بیشتر اقدام کنه. در این صورت ایزو ۹۰۰۱ به صاحبین مشاغل و پرسنل شرکت این اجازه رو میده که تفاوت‌های واضحی رو بین جایی که در حال حاضر هستن و جایی را که می‌خواهند باشند به خوبی ببینن.
جمع‌بندی گواهینامه استاندارد ایزو ۹۰۰۰ و ۹۰۰۱
به طور کلی ما در این مقاله شما را با مفهوم دو استاندارد به نام ایزو ۹۰۰۰ و ۹۰۰۱ آشنا کردیم. با وجود اینکه شاید خیلیا تصور کنن این دو ایزو باهم تفاوت‌هایی کمی دارن اما کاملاً با هم از نظر کاری که انجام میدن متفاوتن. ایزو ۹۰۰۰ در حقیقت فقط تعاریف مدیریت کیفیت رو بیان و توصیف می‌کنه، اما ایزو ۹۰۰۱ به همه تعاریف موجود در ایزو ۹۰۰۰ معنی میده و شرکت‌ها یا سازمان‌ها می‌تونین ISO 9001 رو در سازمان خود پیاده‌سازی کنن.
به نظر شما فرق بین ایزو ۹۰۰۰ و ایزو ۹۰۰۱ که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت ایزو ۹۰۰۰ و ۹۰۰۱ می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع:
سلام
ماشالله در ایران اصلا توجهی به گواهینامه های ایزو ها نمیشه و هیچ مدیریت یا بررسی روی این کار انجام نمیگیره.
سلام و خسته نباشید واسه مقاله خوبتون
در ایران هیچ عملکردی درباره ایران ۹۰۰۱ دیده نمیشه و ۹۵ درصد افراد شامل نمی‌داند از اون چیه.
سلام و خسته نباشید دوست عزیز
مدارک ایزو ۹۰۰۰دارای تاییدیه کدام‌کشورهاست و خللی در اون هست؟