عادت کردیم بگیم که فلانی IQ پایینی داره اما تا الان در مورد EQ کسی چیزی نگفتی چون اصولاً نمی‌دونیم EQ چیه! IQ و EQ دو جنبه از سنجش هوش انسان هستن که هر دو در کنار هم میتونن تعریف کاملتر و دقیقتری از وضعیت هوشی ما نمایش بدن. در این مقاله از دیفرتو با نگاه دقیق­تری که به این دو نوع از هوش می­ندازیم، بررسی می­کنیم که آیا هیچکدوم بر اون یکی برتری داره یا نه و اصولاً تفاوت IQ و EQ چیه؟

در این مطلب می خونید: بستن فهرست
1) مقدمه IQ و EQ
2) تفاوت EQ و IQ چیه؟
3) IQ و EQ چطور سنجیده می­شن؟
4) EQ مهمتره یا IQ؟
5) میشه IQ و EQ رو افزایش داد؟
5.1) توانایی حل مساله‌­تون رو افزایش بدین.
5.2) آموزشهای سازمانی رو امتحان کنین.
5.3) مطالعه کنید.
5.4) فعالیت­های چارچوب‌بندی ارتباطی رو امتحان کنین.
6) حرف آخر برای تفاوت و مقایسه EQ و IQ

مقدمه IQ و EQ

هوش انسان خیلی پیچیده‌­ست. برای قرن­ها، محققان و فیلسوفان تلاش کردن که هوش رو تعریف کنن. در دوره­ مدرن، از تست­های بهره­ هوشی (IQ) استفاده می­کردن که هم چیزایی که مردم می­دونن و هم سرعتشون در حل مسائل با استفاده از استدلال رو بسنجن.­ اما تست­های IQ به تنهایی همه­ مهارت­های تفکر رو شامل نمی­شه. تست­های IQ مواردی مثل موفقیت توی مدرسه، زندگی و کار و یا همشون رو نمی‌­تونن پیش‌بینی کنن. بنابراین، تو دهه‌­های اخیر، محققان تعریف هوش رو گسترش دادن تا گستره­ بیشتری از مهارت­ها رو در بر بگیره. توی ۲۰ سال اخیر، مفهوم هوش هیجانی (EQ) واسه­ نشون دادن انواع دیگه­‌ای از مهارت­های تفکر به وجود اومده. هوش هیجانی مهارت شما رو در تشخیص و کنترل احساسات و استفاده از آگاهی اجتماعی توی حل مساله نشون می­ده. تست­های IQ و EQ با همدیگه  می­تونن به محققان تصویر کامل­تری از هوش انسانی ارائه بدن.

تفاوت IQ و EQ چیه

تفاوت EQ و IQ چیه؟

IQ (Intelligence Quotient) به مهارت ذهنی ما اشاره داره. بعضی از رایج­ترین عناصر IQ شامل مهارت شما در این موارد می­شه:

  • استفاده از منطق در حل مسائل
  • برنامه‌ریزی و تدبیر اندیشی
  • فهم مفاهیم ذهنی
  • یادگیری و سازگاری با تغییرات
  • یادگیری و استفاده از زبان

اما EQ یا هوش هیجانی (Emotional Intelligence) به مهارتتون در درک احساسات توی وجود خودتون و دیگران بستگی داره. همچنین به نحوه­ استفاده­ شما از این عواطف واسه کنترل رفتارتون هم بر می­گرده. در کل، اگر EQ بالایی داشته باشید، این موارد براتون آسونه:

  • فهمیدن عواطف خودتون و دیگران
  • همدلی کردن با دیگران (بخونید: تفاوت همدلی و همدردی)
  • وفق دادن احساسات و رفتارتون با موقعیت­‌های مختلف
  • کنترل کردن غریزه‌­هاتون
  • مقاومت در برابر وسوسه­‌ها
  • حل کردن اختلافات با دیگران
  • برقراری ارتباط موثر

IQ و EQ چطور سنجیده می­شن؟

بحث­های زیادی درباره­ دقت سنجش­های IQ و EQ وجود داره. عوامل زیادی هستن که روی نتایج تست IQ و EQ­ می­تونن تاثیر بزارن و این باعث می­شه بعضی از مردم شک کنن که آیا این تست­ها واقعا توانایی­های ذاتی رو می­‌سنجن یا نه. مثلاً همه­ عوامل زیر می­تونن روی نتایج تست­ها تاثیر بزارن:

  • وضعیت اقتصادی
  • نابرابری­های اجتماعی
  • دسترسی به آموزش مناسب
  • تغذیه در دوران کودکی
  • آسیب­های دوران کودکی
  • عوامل زیست محیطی

فرق IQ و EQ

تست­های IQ که بیشتر از همه استفاده می­شن، این تست­ها هستن:

  • مقیاس هوش استنفورد-بینه (The Stanford-Binet Intelligence Scale)
  • تست توانایی­های شناختی وودکاک جانسون ۳ (The Woodcock Johnson III Tests of Cognitive Abilities)
  • مقیاس هوشی وکسلر بزرگسالان (The Wechsler Adult Intelligence Scale)
  • آزمون پیشرفت فردی وکسلر (The Wechsler Individual Achievement Test)
پیشنهاد مطالعه »»  تفاوت خلاقیت و نوآوری چیه؟

این تست­های IQ معمولا دو نوع توانایی ذهنی رو می­سنجن:

  • هوش متبلور (Crystallized): این نوع هوش، به دانش و توانایی کلامی شما بستگی داره و معمولا با بالا رفتن سن بیشتر می­شه.
  • هوش سیال (Fluid): این نوع هوش به توانایی شما توی استدلال، فکر کردن مستقل و همچنین حل مسائل بدون داشتن دانش قبلی بر می­گرده.

بقیه­ی تست­های IQ مثل آزمون هوش غیر کلامی جهانی (The Universal Nonverbal Intelligence) و ماتریس­های پیش رونده­ ریون (Raven’s Progressive Matrices)، تلاش می­کنن که بدون اینکه توانایی کلامی رو به حساب بیارن، هوش رو بسنجن.

مهم‌ترین تست های EQ شامل موارد زیر میشه:

  • تست هوش هیجانی مایر-سالوی-کاروسو (The Mayer-Salovey-Caruso Emotional Intelligence Tests)
  • تست وضعیت مدیریت هیجان (The Situational Tests of Emotional Management)
  • تست وضعیت درک هیجان (The Situational Tests of Emotional Understanding)
  • تحلیل تشخیصی صحت غیر کلامی (The Diagnostic Analysis of Nonverbal Accuracy)

گاهی این تست­ها بین این موارد تفاوت قائل می­شن:

  • هوش توانشی (Ability): اینکه چطور مشکلات رو با استفاده از مهارت­های اجتماعی و عاطفی حل می­کنین.
  • هوش صفتی (Trait): تحلیلی که خودتون از رفتارهای معمولیتون گزارش می‌­کنین.

خیلی از تست­های EQ توانایی شما رو توی پنج زمینه بررسی می­کنن:

  • خودآگاهی
  • خودتنظیمی
  • انگیزه
  • همدلی
  • مهارت­های اجتماعی

بعضی تست­های EQ و IQ می­تونن فقط توی یک محیط حرفه­‌ای ازتون گرفته بشن ولی بقیه به طور گسترده­‌ای در دسترس هستن.

EQ مهمتره یا IQ؟

از نظر تاریخی، نتایج تست IQ با عملکرد تحصیلی بهتر، حقوق بالاتر و عملکرد شغلی بهتر مرتبطه. با این حال، تحقیقات جدیدتر این نتیجه‌گیری­ها رو زیر سوال می­برن.

هوش هیجانی (EQ) به موفقیت شغلی و ارتباطات رضایت‌بخش‌­تر مرتبطه. حتی شواهدی هست که نشون می­ده هوش هیجانی می­تونه توی کنترل استرس هم بهتون کمک کنه. تحقیقی در سال ۲۰۱۹ نتیجه می­گیره که EQ می­تونه بهتون کمک کنه که از استرس شدید رها بشید (یادتون باشه استرس و اضطراب با هم فرق دارن).

هر دو نوع هوش می­تونن کیفیت زندگی و موفقیتتون رو به شدت تحت تاثیر قرار بدن. فهم و پرورش دادن هر دو نوع هوش می­تونه بهترین کاری باشه که برای افزایش شانس موفقیتتون توی جنبه­‌های مختلف زندگیتون انجام می­دین.

مقایسه IQ و EQ

میشه IQ و EQ رو افزایش داد؟

در این مساله هم بین علما اختلاف وجود داره! بعضی­ها معتقدن که IQ رو می­شه بیشتر کرد. بقیه­ محققین می­گن که هیچ روش دقیقی وجود نداره که بشه فهمید آیا هوش بعد از انجام یک سری کارها افزایش پیدا کرده یا نه.

سخت می­شه گفت که تاثیر این کارها چقدره، با این وجود اگه می­خواین نمره­‌های تست IQ و EQ خودتون رو افزایش بدین، در ادامه چند استراتژی واسه این کار رو بهتون معرفی می­‌کنیم:

توانایی حل مساله‌­تون رو افزایش بدین.

می­تونید واسه بهتر کردن توانایی حل مساله‌­تون با یه مربی کار کنید یا حتی تو دوره‌­های آنلاین شرکت کنید.

تو سال ۲۰۱۹ گروهی از محققان داده­‌های یه برنامه­ تجربی که تو اواخر دهه­ ۱۹۸۰ انجام گرفت رو دوباره تحلیل کردن. به این نتیجه رسیدن که دانش آموزان بعد از اینکه یک بار در هفته به مدت سه سال، تو زمینه­ حل مساله­ خلاق آموزش دیدن، ۱۵ نمره­ به تست IQ شون در مقایسه با زمان قبل از آموزش دیدن، اضافه شد.

پیشنهاد مطالعه »»  تفاوت خلاقیت و نوآوری چیه؟

دانشگاه اموری (Emory University)، مدرسه­ اکستنشن هاروارد (Harvard Extension School) و دانشگاه مینه سوتا (University of Minnesota) دوره­‌های حل مساله­ی خلاق برگزار می­کنن.

یا اگه ترجیح می­دین که به تنهایی تمرین کنین، می­تونین درباره­ این مساله مطالعه کنین. کتاب بازیچه‌­های متفکران (Thinkertoys)، نوشته­ مایکل میچالکو (Michael Michalko)، واسه یادگیری تکنیک­های تفکر خلاق، کتاب محبوبیه. کتابهای دیگه‌ای هم در این مورد به فارسی ترجمه شدن:

اگر هم مایل بودید می‌تونید مقاله “تفاوت خلاقیت و نوآوری” رو هم بخونید.

آموزشهای سازمانی رو امتحان کنین.

مطالعات نشون دادن که وقتی کارکنان توی برنامه‌­های آموزشی مرتبط کارشون شرکت می­کنن، بهشون کمک می­کنه این موارد رو تو خودشون پرورش بدن:

  • کار گروهی
  • توانایی­های مدیریت اختلافات
  • عملکرد شغلی
  • رضایت کلی شغلی

مطالعه کنید.

مطالعه این فرصت رو بهتون می­ده که خودتون رو تو تجربه­‌های بقیه­ مردم غرق کنین؛ فرقی نمی­کنه که اون مردم واقعی باشن یا تخیلی. تحقیقات نشون دادن که مطالعه می­تونه بهتون کمک کنه مهارت­های تفکر اجتماعیتون رو تقویت کنین که این امر در نظر محققان واسه به وجود آوردن همدلی تو وجود انسان ضروریه.

تست IQ و EQ

فعالیت­های چارچوب‌بندی ارتباطی رو امتحان کنین.

محققان کشف کردن که وقتی مردم سعی می­کنن بین مفاهیم و اشیا ارتباط برقرار کنن، نمره­‌هاشون در تستهای سنجش هوش بیشتر می­شه. فعالیت­های چارچوب‌بندی ارتباطی (relational framing activities) شامل چیزهایی مثل این موارد می­شه:

  • مقایسه کردن تصاویر و مفاهیم
  • مرتب کردن وقایع با استفاده از الگوهای قبل/بعد
  • تحلیل کردن امور متضاد
  • پیدا کردن ارتباط بین تصاویر نامرتبط

در تحقیق کوچکی که در سال ۲۰۱۶ انجام شد، دانش آموزانی که فعالیت­هایی مثل این رو امتحان کردن، نمرهای تست EQ و IQ اونها توی مقیاس هوشی وکسلر برای کودکان (The Wechsler Intelligence Scale for Children) به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرد.

حرف آخر برای تفاوت و مقایسه EQ و IQ

هوش ما جنبه‌­های زیادی داره که بعضی­هاشون به توانایی ما توی استدلال و بعضی دیگه­‌شون به توانایی­تون توی درک احساسات مرتبطن.

تست­ IQ توانایی شما رو توی حل مسائل، استفاده از منطق و فهمیدن یا فهماندن مفاهیم پیچیده می­‌سنجه. تست­ EQ توانایی شما رو توی درک احساسات خودتون و دیگران و استفاده از این آگاهی توی تصمیم گیری­هاتون می­‌سنجن.

هر دو نوع هوش می­تونن عملکرد شغلی، روابط و رفاه کلی شما رو تحت تاثیر قرار بدن. فهمیدن و افزایش دادن هر دو نوع هوش می­تونه کلید موفقیتتون توی جنبه­‌های مختلف زندگی باشه.

اگر میخواین بدونید ضریب IQ و EQ شما چقدره، باید جمعاً حدود ۱۵۰ سوال رو در ۲ آزمون مجزا پاسخ بدید! با یه جستجوی ساده می‌تونید چندین تست EQ و IQ پیدا کنید، اما برای اینکه زیاد انرژی مصرف نکنید، می‌توانید از لینک‌های زیر استفاده کنید:

به نظر شما فرق بین EQ و IQ که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟

اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت EQ و IQ می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.

منابع:

۵/۵ - (۱ امتیاز)