بسیاری از افراد موقع شنیدن کلمه‌ی حاد و یا مزمن در کنار بیماریشون تصور می‌کنن به بیماری عجیب و یا غیر قابل درمانی مبتلا شدن! وجود کلمه‌ی حاد و یا مزمن در کنار یه سرماخوردگی ساده، یکباره اون را به بیماری مهلک و خطرناکی تبدیل می‌کنه. اما چرا؟ شما معنای کلمه‌های مزمن و حاد رو می‌دونید؟ تفاوت بیماری حاد و مزمن رو چطور؟ آیا می‌دونید که در چه زمانی باید به یک بیماری، مزمن یا حاد بگیم؟
همه‌ی افراد در طول زندگی به انواع بیماریها مبتلا میشن. این بیماریها میتونن ساده باشن و یا تبدیل به بیماریهای حاد و یا مزمن بشن. بیماریها اغلب به دو دسته‌ی حاد و یا مزمن تقسیم‌بندی میشن که در این مطلب از سایت دیفرتو، قراره فرق بیماری حاد و مزمن رو بررسی کنیم.
بیماری حاد چیه؟
بیماریهای حاد (Acute disease) معمولاً به صورت ناگهانی ظاهر میشن و در مدت‌زمان کوتاه، اغلب چند روز و یا چند هفته بهبود پیدا می‌کنن. بیماریهای حاد میتونن سریع شروع بشن. خیلی از افراد برای شدت بیماری خودشون، اصطلاح حاد رو به کار میبرن در حالی‌که استفاده از کلمه‌ی حاد برای تمایز بیماری از نوع مزمن هست. مثل بیماریهای حاد تنفسی در کنار بیماری مزمن تنفسی. از جمله بیماریهای حاد میشه به موارد زیر اشاره کرد:
- سرماخوردگی
- آنفولانزا
- حمله‌ی آسم
- سوختگی
- ذات‌الریه
بیماری مزمن چیه؟
بیماریهای مزمن (Chronic disease) بیماری‌هایی هستن که به تدریج و طی مدت طولانی، ایجاد و تشدید میشن. این بیماریها علت مشخصی دارن و نمیشه برای اونا پایانی پیش‌بینی کرد. بیماریهای مزمن معمولاً در افراد سن بالا رخ میده و قابل کنترل هستن اما اکثراً درمانی ندارن. از جمله بیماریهای مزمن می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- آلزایمر
- سرطان
- ایدز
- افسردگی
- دیابت
- بیماری قلبی
- فشارخون بالا
- کلسترول بالا
- سکته
همونطور که در عکس زیر هم می‌بینید، سرطان‌ها هم که ناشی از کیست و تومور هستن، جز بیماریهای مزمن حساب میشن (بد نیست بخونید: تفاوت کیست و تومور).
تفاوت بیماری حاد و مزمن با مثال
بیماریهای حاد اغلب در اثر ویروس و یا عفونت رخ میدن و یا ممکنه در اثر آسیب ناشی از تصادف و یا زمین خوردگی ایجاد بشن (در این زمینه، مقاله تفاوت ویروس رو باکتری رو هم بخونید).
در مقابل، بیماریهای مزمن نتیجه‌ی رفتار پرخطر افرادن که در طی مدت طولانی، به یک بیماری مزمن تبدیل شدن. مثل عدم تحرک، مصرف سیگار، مصرف الکل و غیره. عوامل دیگری مثل ژنتیک و عوامل محیطی هم در بروز بیماریهای مزمن نقش دارن، مثل آلودگی هوا که علت بروز بیماری مزمن تنفسی در افراد هست. متأسفانه با بالا رفتن سن ممکنه چند بیماری مزمن بطور هم‌زمان در فرد ظاهر بشن.
یا مثلاً پرخوری تبدیل میشه به چاقی و افزایش چربی خون که میتونه عوارضی مقطعی داشته باشه اما با تشدید اون، سکته قلبی رخ میده که میشه بیماری مزمن.
تفاوت بین درمان بیماری حاد و مزمن
بیماریهای حاد همونطور که قبلتر گفتیم به سرعت ظاهر میشن و با شروع درمان، ظرف مدت کوتاهی هم درمان میشن. مثل شکستگی استخوان که با مراجعه به پزشک به‌سرعت درمان میشه و راه حل مشخص و قطعی برای درمان داره.
متأسفانه اغلب بیماریهای مزمن درمانی ندارن و تنها با برنامه‌ی درمان مناسب میشه اونا رو کنترل کرد. این بیماریها طی سال‌های عمر افراد ایجاد میشن و میتونن چند علامت هشداردهنده داشته باشن و یا بدون علامت باشن. از جمله بیماریهای مزمن میشه به آلزایمر اشاره کرد که در طی سال‌ها تشدید شده و سرانجام به فراموشی دائمی تبدیل خواهد شد. این بیماری، با علائم کم شروع شده و به مرور، علائم جدی‌تری بروز می‌کنه اما راه درمان قطعی برای این بیماری وجود نداره. خوشبختانه میشه با تغییر سبک زندگی و تمرین رفتارهای سالم، از بروز بیماریهای مزمن جلوگیری کرد. اگر در طی سال‌های عمر خودمون سبک زندگی سالمی داشته باشیم، بروز بیماریهای مزمن در سنین بالاتر در ما کمتر خواهد بود.
اجازه بدید با یه مثال ساده به ادامه‌ی بحث بپردازیم. درد مچ پا میتونه نشان‌دهنده‌ی آسیب ناشی از زمین خوردن در افراد زیر ۴۰ سال باشه. اما همین درد در افراد بالای ۷۰ سال میتونه نشان‌دهنده‌ی آرتروز و یا دیابت باشه؛ بنابراین یک بیماری در افراد مختلف میتونه نشان‌دهنده‌ی بیماری حاد و یا مزمن باشه.
گاهی بیماریهای حاد میتونن مزمن باشن و یا برعکس. بطور مثال، بیماری دیابت یک بیماری مزمنه اما اگر کنترل نشه باعث مرگ اندام بدن شده و وارد مرحله‌ی حاد میشه. در این موارد، برای توصیف وضعیت شدید از کلمه‌ی حاد استفاده می‌کنن.
همچنین یه بیماری حاد میتونه به بیماری مزمن تبدیل بشه. به عنوان مثال، شکستگی پا میتونه یک مشکل حاد باشه که در زمان کوتاهی درمان بشه. اما اگر شکستگی استخوان شدید بوده و قابل درمان نباشه، میتونه زمینه‌ساز یه بیماری مزمن و طولانی‌مدت بشه.
سخن پایانی
تعریف‌های زیادی برای بیماریهای حاد و مزمن وجود داره. اما هیچ کدوم از اونا کامل و جامع نیستن. استفاده از این عبارات ممکنه باعث سردرگمی شما هنگام مراجعه به پزشک بشه. پس برای درک بهتر وضعیت سلامتی خود باید به مطالعه و آگاهی بیشتر در این حوزه بپردازین. پیشنهاد میکنیم برای اطلاعات بیشتر در زمینه بیماریها، مقاله تفاوت پاندمی و اپیدمی رو هم بخونید.
اگر شما تفاوت بیشتری از این دو نوع بیماری می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع:
سلام ممنون واسه من خونه هاتون مانند سرماخوردگی است یا غیر از بیماری‌هایی است که جزو بیماریهای حاد حساب میشوند و خطر کمتری دارند و باز احتمال این است که جهش یا علائم خطرناک تر ایجاد کنن؟
سلام روز بخیر چه عواملی ث بیماریهای قلبی میشه آیا استرس برای بیماریهای قلبی تاثیر داره؟
سلام روز بخیر کسانی که به بیماری ایدز مبتلا هستند آیا این بیماری بر روی عمر اینگونه افراد تاثیری دارد و مزمن تر می شود