اینکه تفاوت دیواره سلولی و غشای سلولی رو یاد بگیرین خیلی مهمه، چون خیلی از مردم در حالت عادی نمیتونن به راحتی بین این دو تفاوت قائل بشن. یک فرق ساده بین این دو تا اینه که دیواره سلولی فقط توی گیاه وجود داره، درحالیکه غشای سلولی توی همه موجودات زنده یعنی حیوانات و گیاهان وجود داره. با این مقاله از سایت دیفرتو همراه باشین تا این تمایزات رو بهتر درک کنین.
دیواره سلولی چیه؟
دیواره سلولی به یک لایه بیرونی گفته میشه که خارج از غشای سلولیه و سلولهای خاصی رو احاطه میکنه. علاوه بر این، تمام سلولها یک غشای سلولی دارن، پس تفاوت بین دیواره سلولی و غشای سلولی رو نشون میده. همچنین دیواره سلولی حمایت و استحکام ساختاری رو برای سلول فراهم میکنه و حتی میتونه انواع مولکولها رو به همراه غلظتشون که وارد سلول میشن و از اون خارج میشن رو تعیین کنه.
وظایف مختلف دیواره سلولی
دیواره سلولی وظایف مهم مختلفی داره، درواقع عملکرد اصلی دیواره سلولی اینه که به سلول استحکام میبخشه و از اون در برابر آسیب فیزیکی محافظت میکنه. علاوه بر این، به سلول شکل میده و در نتیجه به ارگانیسم اجازه میده تا شکل کلی خاصی رو حفظ کنه.
همچنین دیواره سلولی میتونه در برابر پاتوژنهایی که سعی در حمله به سلول دارن، محافظت کنه. علاوه بر این، ساختار دیواره سلولی به گونهایه که عبور مولکولهای کوچک از اون رو تسهیل میکنه. ولی دیواره سلولی اجازه نمیده مولکولهای بزرگتر از اون عبور کنن، چون میتونن به سلول آسیب برسونن.
جزء اصلی دیواره سلولی توی گیاهها، سلولزه که منجر به تشکیل الیاف بلند برای استحکام میشه. اما دیواره سلولی باکتریها تقریباً همیشه پلی ساکارید متخلخل پپتیدوگلیکان داره، درحالیکه دیواره سلولی قارچ کیتین داره و توی دیواره سلولی جلبکها تنوع زیادی وجود داره.
غشای سلولی چیه؟
غشای سلولی که بهعنوان غشای پلاسما هم شناخته میشه، به لایهای دوگانه از پروتئینها و لیپیدها اطلاق میشه که یک سلول رو احاطه کرده. این غشا جداسازی سیتوپلاسم از محیط خارجی رو تسهیل میکنه. همونطور که گفتیم اسم دیگه اون غشای پلاسماییه و از ویژگیهای هر دو نوع سلول پروکاریوتی و یوکاریوتیه.
وظایف مختلف غشای سلولی
عملکرد اصلی غشای سلولی اینه که به سلول ساختار و شکل خودش رو میده و تنظیم ورود و خروج مواد به سلول رو به عهده میگیره. علاوه بر این، به بعضی از مواد اجازه عبور میده ولی اجازه ورود به بعضی مواد دیگه رو ممنوع میکنه. نکته قابل توجه اینه که غشای سلولی فقط به بعضی از مولکولها اجازه ورود یا خروج رو میده.
غشای سلولی از دو لایه فسفولیپیدی تشکیل شده. فسفولیپیدها مولکولهای لیپیدی هستن که از دو دم اسید چرب و یک سر گروه فسفاتی تشکیل میشه. مهمتر از همه، خواص مولکولهای فسفولیپیدی، تشکیل یک غشای دو لایه رو تسهیل میکنه.
فرق بین دیواره سلولی و غشای سلولی چیه؟
با توجه به توضیحات بالا، برای اینکه تفاوت دیواره سلولی و غشای سلولی رو راحتتر بشناسین، ویژگیهای اونها رو به طور مختصر توی جدول مقایسهای زیر یکجا جمع کردیم:
| مبنای مقایسه | دیواره سلولی | غشای سلولی |
| معنی | ساختاری سفت، سخت و ضخیمی داره که زیر میکروسکوپ نوری قابل مشاهدس. علاوه بر این، توی سلولهای گیاهی، سلولهای قارچی و سلولهای باکتریایی وجود داره. همچنین، استحکام و شکل سلول رو فراهم میکنه | ساختار ظریف و نازکی داره که زیر میکروسکوپ الکترونی قابل مشاهدس. علاوه بر این، توی هر نوع سلولی وجود داره. غشای سلولی از پروتوپلاسم محافظت میکنه و عبور مولکولها رو تسهیل میکنه |
| ترکیب | از کیتین (قارچ)، سلولز (سلول گیاهی) و پپتیدوگلیکان (باکتری) تشکیل شده. | از پروتئینها، لیپیدها و کربوهیدراتها تشکیل شده |
| حضور | توی سلولهای گیاهی، قارچها، باکتریها و جلبکها وجود داره | توی هر نوع سلولی وجود داره |
| وجود گیرندهها | گیرنده نداره | گیرندههایی دارن که ارتباط سلول به سلول رو تسهیل میکنه |
| ساختار | لایههای ضخیمی داره که از طریق میکروسکوپ نوری قابل مشاهدس | لایههای نازکی داره که از طریق میکروسکوپ الکترونی قابل مشاهدس |
| نفوذپذیری | کاملاً نفوذپذیره | نیمه نفوذپذیره |
| ضخامت | با طول عمر افزایش پیدا میکنه | ضخامت اون در تمام طول عمر ثابت میمانه |
| تغذیه | هیچ نیازی نداره از سلول تغذیه کنه، بلکه رسوب میکنه | برای زنده ماندن به تغذیه مناسب نیاز داره |
جمعبندی
یک تفاوت مهم بین دیواره سلولی و غشای سلولی میتونه بر اساس وجود گیرندههای سلولی مشخص بشه. پس دیواره سلولی فاقد گیرندس، درحالیکه غشای سلولی گیرندههایی داره که ارتباط سلولی رو تسهیل میکنه. غشای سلولی هم که اسم دیگه اون غشای پلاسماس، لایهای دوگانه از پروتئینها و لیپیدهاس که سلول رو احاطه کرده.
به نظر شما فرق دیواره سلولی و غشای سلولی که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت دیواره سلولی و غشای سلولی میدونید یا فکر میکنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع:
میتونیم دیاتوم ها را جزء اون دسته از جلبک هایی که دیوار سلولی دارند حساب کنیم ؟