کلمه یون به اتمی اشاره میکنه که بار منفی یا مثبت داره، درحالیکه ایزوتوپ‌های یک عنصر تعداد متفاوتی از اتم‌های اون هستن. این حالت با توجه به اینه که یونها و ایزوتوپ‌ها هر دوتا با اتم‌های درون یک عنصر مرتبط هستن و از طرق متعددی تفاوت زیادی دارن. این مقاله از سایت دیفرتو رو تا آخر بخونین تا تفاوت یون و ایزوتوب رو بشناسین.
یون چیه؟
کلمه یون (Ions) به اتمی اشاره میکنه که بار منفی یا مثبت داره و این کلمه از کلمه یونانی «iov» به معنای «رفتن» سرچشمه گرفته شده. مایکل فارادی، فیزیکدان انگلیسی این اصطلاح رو ابداع کرد. مقدار ناکافی یا اضافی الکترون توی یک اتم، بار مثبت و منفی اتم رو تعیین میکنه. پس مثلا وقتی که مقدار بیش از حد الکترون وجود داشته باشه، اتم بار منفی خواهد داشت.
یونها عمدتاً به دو دسته اتمی و مولکولی طبقه‌بندی میشن. یون‌هایی که از یک اتم تشکیل شدن به دو دسته یون اتمی یا تک اتمی تقسیم میشن. و یون‌هایی هم که از چند اتم تشکیل شدن به یون‌های مولکولی تقسیم میشن.
در این زمینه، مقاله تفاوت اتم و مولکول و مقاله تفاوت اتم و یون رو هم بخونید.
ایزوتوپ چیه؟
کلمه ایزوتوپ (Isotopes) برای یک عنصر، به انواع مختلف اتم‌ها اشاره میکنه و این کلمه از دو کلمه یونانی isos و topos به معنی «در یک مکان» سرچشمه گرفته شده. ایزوتوپ‌ها عمدتاً زمانی وجود دارن که مقدار بیشتر یا کمتر از حد نوترون توی یک اتم وجود داشته باشه. تعداد پروتون‌ها توی تمام اتم‌های یک عنصر خاص یکسانه، اما تعداد نوترون‌ها ممکنه متفاوت باشه.
ایزوتوپ‌ها به طور قابل توجهی به ایزوتوپ‌های پایدار و ناپایدار طبقه‌بندی میشن. پس ایزوتوپ‌های پایدار به طور طبیعی اونهایی هستن که تجزیه نمیشن و ایزوتوپ‌های ناپایدار هم اونهایی هستن که تجزیه میشن.
- مقاله مرتبط: تفاوت ایزوتوپ و ایزوبار
فرق بین یون و ایزوتوپ چیه؟
تفاوت اصلی بین یونها و ایزوتوپ‌ها در اینه که یونها زمانی وجود دارن که الکترون‌ها توی یک اتم از حد مجازش کمتر یا بیشتر باشن که یعنی کمبود یا مقدار اضافی بار مثبت و منفی یک اتم رو تعیین میکنه. در طرف دیگه، ایزوتوپ‌ها زمانی وجود دارن که نوترون‌ها توی یک اتم از حد نرمالش کمتر یا بیشتر باشن.
کلمه یون به اتمی اشاره میکنه که بار منفی یا مثبت داره. اونها زمانی وجود دارن که الکترون‌ها توی یک اتم از حد مجازش کمتر یا بیشتر باشن. در واقع یون مقدار اضافی یا کمبود بار مثبت یا منفی اتم‌ها رو تعیین میکنه. تعداد پروتون‌ها توی تمام اتم‌های یک عنصر خاص یکسانه، اما تعداد نوترون‌ها ممکنه متفاوت باشه. به همین دلیل یک عنصر چندین ایزوتوپ داره که خواص و رفتارهای شیمیایی مشابهی دارن.
بین یون و ایزوتوپ چندتا تفاوت وجود داره که اونا رو توی ۲ مورد زیر توضیح دادیم:
- یونها ممکنه مولکولی یا اتمی باشن، درحالیکه ایزوتوپ‌ها ممکنه ناپایدار یا پایدار باشن.
- یونها عمدتاً زمانی وجود دارن که مقدار کافی یا بیش از حد الکترون توی یک اتم وجود داشته باشه. درحالیکه ایزوتوپ‌ها عمدتاً زمانی وجود دارن که مقدار بیش از حد یا ناکافی نوترون توی یک اتم وجود داشته باشه.
جدول تفاوت یون با ایزوتوب
توی جدول مقایسه‌ای زیر ویژگی‌های یون و ایزوتوپ رو یکجا جمع کردیم تا درک این تفاوت‌ها برای شما راحت‌تر بشه:
| مبنای مقایسه | یونها | ایزوتوپ‌ها |
| تعریف | به اتم‌های دارای بار منفی یا مثبت اشاره میکنه. | به تغییرات مختلف اتم‌ها توی یک عنصر اشاره میکنه. |
| چه زمانی وجود داره | زمانی وجود داره که مقدار اضافی یا کمبود الکترون توی یک اتم وجود داشته باشه. | زمانی وجود داره که مقدار زیادی یا کمبود نوترون توی یک اتم وجود داشته باشه. |
| نحوه نامگذاری | گرفته شده از کلمه یونانی «iov» به معنای “رفتن”. | گرفته شده از دو واژه یونانی isos و topos به معنای توی یک مکان. |
| طبقه بندی | اونها یا از یک اتم تشکیل شدن یعنی اتمی هستن یا اینکه از چند اتم تشکیل شده باشن مولکولی هستن. | اونها عمدتاً به دو نوع ناپایدار و پایدار طبقه‌بندی میشن. |
| نامگذاری شده توسط | مایکل فارادی فیزیکدان انگلیسی | پیشنهاد مارگارت تاد به فردریک سودی. |
جمع‌بندی
همونطور که گفتیم کلمه یون به اتمی اشاره میکنه که بار منفی یا مثبت داره، درحالیکه ایزوتوپ‌های یک عنصر تغییرات متفاوتی از نوترون‌های اون اتم هستن. علیرغم اینکه یونها و ایزوتوپ‌ها با اتم‌های درون عنصر مرتبط هستن ولی از طرق متعددی تفاوت زیادی بین اونها وجود داره.
مقدار اضافی یا ناکافی الکترون‌ها باعث میشه که هسته بار الکتریکی ساطع کنه چون تعداد کل پروتون‌های یک اتم با تعداد کل الکترون‌های اون برابر نیست. اونها معمولا توی طبیعت پیدا میشن و در حالت جامد، مایع و گاز وجود دارن. تعداد پروتون‌ها تو تمام اتم‌های یک عنصر خاص یکسانه، اما تعداد نوترون‌ها ممکنه متفاوت باشه. به همین دلیل، یک عنصر چندین ایزوتوپ داره که خواص و رفتارهای شیمیایی مشابهی دارن.
تفاوت اصلی بین یونها و ایزوتوپ‌ها اینه که اونها دسته‌بندی‌های متفاوتی دارن.
به نظر شما فرق یون و ایزوتوب که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت بین یون و ایزوتوب می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع: