سیستم عامل یونیکس در اواخر دهه ۱۹۶۰ توی آزمایشگاه AT&T Bell ساخته شد درحالیکه لینوکس یک سیستم عامله که توسط لینوس توروالدز توی دانشگاه هلسینکی توی سال ۱۹۹۱ ساخته شد. تفاوت اصلی بین لینوکس و یونیکس اینه که لینوکس شبیه سازی از یونیکسه. وقتی یونیکس رو با لینوکس مقایسه میکنیم، میبینم که پوسته پیش فرض لینوکس BASH هست، درحالیکه برای یونیکس از پوسته Bourne Shell استفاده میکنن. با ما از سایت دیفرتو همراه باشین تا تفاوت سیستم عاملهای یونیکس و لینوکس رو بهتر بشناسیم.
یونیکس چیه؟
سیستم عامل یونیکس در اواخر دهه ۱۹۶۰ ساخته شد. AT&T Bell Labs یک سیستم عامل به اسم Unix رو منتشر کرد که به زبان C نوشته شده بود و امکان تغییر، پذیرش و قابلیت حمل سریعتر رو فراهم میکرد. این پروژه بهعنوان یک پروژه تک نفره تحت رهبری کن تامپسون از آزمایشگاههای بل آغاز شد تا درنهایت این سیستم عامل به پرکاربردترین سیستم عامل تبدیل شد، یونیکس یک سیستم عامل اختصاصیه.
سیستم عامل یونیکس روی CLI (واسط خط فرمان) کار میکنه، ولی جدیداً پیشرفتهایی برای رابط کاربری گرافیکی اون توی سیستمهای یونیکس صورت گرفته. یونیکس سیستم عاملیه که توی شرکتها، دانشگاهها، شرکتهای بزرگ و غیره خیلی محبوبه. برای اینکه سیستم عامل یونیکس رو بهتر بشناسین در زیر ویژگیهای مهم اون رو آوردیم:
- وقتی یونیکس رو با لینوکس مقایسه میکنیم، میبینیم که یونیکس یک سیستم عامل چند کاربره و چند وظیفهایه
- میشه از اون بهعنوان برنامه کنترل اصلی توی ایستگاههای کاری و سرورها استفاده کرد.
- صدها برنامه تجاری مهم برای اون در دسترسه
- توی روزهای اوج خودش، یونیکس به سرعت مورد استفاده قرار گرفت و به سیستم عامل استاندارد و اصلی توی دانشگاهها تبدیل شد.
لینوکس چیه؟
لینوکس یک سیستم عامله که توسط لینوس توروالدز توی دانشگاه هلسینکی در سال ۱۹۹۱ ساخته شد و اسم اون هم از هسته لینوکس گرفته شده. این یک نرم افزار روی کامپیوتره که به برنامهها و کاربرها امکان میده برای انجام بعضی از عملکردهای خاص به دستگاههای موجود توی رایانه دسترسی داشته باشن.
سیستم عامل لینوکس دستورالعملهای یک برنامه کاربردی رو از پردازنده کامپیوتر ارسال میکنه و نتایج رو از طریق سیستم عامل لینوکس به برنامه بازمیگردانه. میشه این سیستم عامل رو روی انواع مختلف کامپیوتر، تلفنهای همراه، تبلتها، کنسول بازی ویدیویی و غیره نصب کرد.
توسعه لینوکس یکی از برجستهترین نمونههای همکاری نرم افزارهای رایگان و open source هست. امروزه خیلی از شرکتها و تعداد مشابهی از افراد نسخه سیستم عامل خودشون رو بر اساس هسته لینوکس منتشر کردن. برای اینکه سیستم عامل لینوکس رو بهتر بشناسین در زیر ویژگیهای مهم اون رو آوردیم:
- پشتیبانی از ویژگی چند وظیفهای
- برنامهها از یک یا چند فرایند تشکیل شدن و هر فرایند یک یا چند رشته دارن
- بهراحتی میشه در کنار سایر سیستم عاملها استفاده بشه.
- با مقایسه ویژگیهای لینوکس و یونیکس، میبینیم که لینوکس میتونه چندین برنامه کاربری مختلف رو اجرا کنه
- حسابهای فردی به خاطر مجوزهای امنیتی مناسب توی لینوکس به خوبی محافظت میشن
- موقع مقایسه یونیکس با لینوکس، متوجه میشیم که لینوکس یک کپی از یونیکسه ولی از کدهای اون استفاده نمیکنه.
فرق بین سیستم عاملهای یونیکس و لینوکس چیه؟
توی این بخش برای درک فرق بین سیستم عامل یونیکس و لینوکس محدودیتهای هر کدوم رو بررسی میکنیم:
محدودیتهای لینوکس چیه؟
- هیچ نسخه استاندارد لینوکسی وجود نداره
- لینوکس از درایورها پشتیبانی میکنه که ممکنه منجر به عملکرد نادرست کل سیستم بشه.
- حداقل برای کاربرهای جدید، کار با لینوکس به آسونی ویندوز نیست.
- خیلی از برنامههایی که ما برای ویندوز استفاده میکنیم فقط با کمک شبیه ساز پیچیده روی لینوکس اجرا میشن. مثلا مایکروسافت آفیس یک نمونه از اینهاس.
- لینوکس بهترین گزینه برای یک کاربر شرکتیه. استفاده از اون توی محیط خونه خیلی سختتره.
محدودیتهای یونیکس چیه؟
- رابط کاربری یونیکس سرد و بی روح، مختصر و ناسازگار
- با مقایسه محدودیت لینوکس در مقابل یونیکس، سیستم عامل یونیکس برای یک سیستم کامپیوتری کند طراحی شده، پس نمیتونین از اون انتظار عملکرد سریعی داشته باشین.
- نسخههای دستگاههای مختلف کمی متفاوتن، پس با هم سازگاری ندارن.
- یکی از تفاوتهای یونیکس و لینوکس اینه که یونیکس زمان پاسخگویی سخت افزاری مطمئنی رو ارائه نمیده، به همین خاطر از سیستمهایی با زمان پاسخگویی سریع پشتیبانی نمیکنه.
جدول تفاوت سیستم عاملهای یونیکس و لینوکس
با توجه به توضیحات بالا، برای اینکه تفاوت سیستم عاملهای یونیکس و لینوکس رو راحتتر بشناسین، ویژگیهای اونها رو یکجا به طور مختصر توی جدول مقایسهای زیر جمع کردیم:
| مبنای مقایسه | لینوکس | یونیکس |
| هزینه | سیستم عامل لینوکس همه جا به صورت رایگان توزیع میشه، از طریق مجلات، کتابها، وب سایتها و غیره تهیه و دانلود میشه. البته نسخههای پولی هم برای لینوکس موجوده. | نسخههای مختلف یونیکس بسته به نوع فروشنده، قیمتهای متفاوتی دارن. |
| توسعه یافتگی | لینوکس open source هست و همیشه هزارها برنامه نویس به صورت آنلاین با همدیگه همکاری میکنن و توی توسعه اون مشارکت دارن. | سیستمهای یونیکس نسخههای مختلفی دارن. این نسخهها در درجه اول توسط AT&T و همچنین سایر شرکتهای تجاری تامین کننده یونیکس توسعه پیدا کردن. |
| کاربرهای اونها | هر کسی از کاربرهای خانگی گرفته تا توسعه دهندهها و علاقه مندها به کامپیوتر از اون استفاده میکنن. | یونیکس رو میشه توی سرورهای اینترنتی، ایستگاههای کاری و رایانههای شخصی استفاده کرد. |
| رابط کاربری متنی | BASH پوسته پیش فرض لینوکسه که از چندین تحلیلگر دستور پشتیبانی میکنه. | در اصل این سیستم عامل برای کار توی Bourne Shell ساخته شده بود. ولی حالا با خیلی از نرمافزارهای دیگه سازگاره. |
| رابط کاربری گرافیکی | لینوکس دو رابط کاربری گرافیکی، یعنی KDE و Gnome رو ارائه میده. هرچند جایگزینهای زیادی مثل Mate، LXDE، Xfce و غیره برای اون وجود داره. | محیط دسکتاپ معمولی و همچنین Gnome رو ارائه میده. |
| ویروسها | لینوکس تا حالا حدود ۶۰ تا ۱۰۰ ویروس فهرست شده داشته که در حال حاضر محدود شدن. | تا حالا بین ۸۰ تا ۱۲۰ ویروس در یونیکس گزارش شده. |
| تشخیص تهدید | توی این سیستم عامل شناسایی و راهحل تهدید خیلی سریعه چون لینوکس بیشتر جامعه محوره. پس اگه هر کاربر لینوکس هر نوع تهدیدی رو پست کنه، تیمی از توسعه دهندههای اون برای رفع این تهدید شروع به کار میکنن. | کاربرهای یونیکس برای دریافت آبدیت رفع اشکال مناسب به زمان انتظار بیشتری نیاز دارن، یعنی بیشتر طول میکشه تا راه حل این مشکل رو ارائه بدن. |
| طراحی | در ابتدا برای پردازندههای سخت افزاری x86 اینتل ساخته شد. | این برای بیش از بیست نوع مختلف CPU در دسترسه که شامل یک ARM هم میشه. توی ماشینهای PA-RISC و Itanium موجوده. |
| موارد استفاده | سیستم عامل لینوکس رو میشه روی انواع مختلف دستگاهها مثل موبایل، کامپیوتر و لب تاپ نصب شد. | سیستم عامل یونیکس برای سرورهای اینترنتی، ایستگاههای کاری و رایانههای شخصی استفاده میشه. |
| بهترین ویژگی | به روز رسانی بدون نیاز به راه اندازی مجدد | ویژگیهای Feta ZFS – فایل سیستم DTrace – ردیابی هسته پویا |
| نسخهها | نسخههای مختلف لینوکس شامل Redhat، Ubuntu، OpenSuse و غیره میشه. | نسخههای مختلف یونیکس شامل HP-UX، AIS، BSD و غیره میشن. |
| نوع فایل پشتیبانی شده | پشتیبانی از سیستمهای فایلی مثل xfs، nfs، cramfsm ext 1 تا ۴، ufs، devpts، NTFS. | پشتیبانی از سیستمهای فایلی مثل zfs، hfx، GPS، xfs، vxfs. |
| قابلیت حمل | لینوکس قابل حمله و از طریق یک USB Stick بوت میشه | یونیکس قابل حمل نیست |
| کد منبع | در دسترس عمومه | در دسترس کسی نیست. |
جمعبندی
یکی از تفاوتهای کلیدی یونیکس و لینوکس اینه که تشخیص تهدیدهای نرم افزاری و ارائه راهحل برای اون تهدید توسط لینوکس خیلی سریعه، درحالیکه کاربرهای یونیکس برای دریافت آبدیت یا راه حل رفع یک اشکال باید زمان طولانیتری رو منتظر بمونن. نسخههای مهم لینوکس شامل Redhat، Ubuntu، OpenSuse، Solaris میشه، درحالیکه نسخههای مهم یونیکس HP-UX، AIS، BSD و غیره هستن.
به نظر شما فرق سیستم عاملهای یونیکس و لینوکس که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت سیستم عاملهای یونیکس و لینوکس میدونید یا فکر میکنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع: