وقتهایی هست که زندگی برامون سخت میشه و از لحاظ روحی دچار مشکلات روحی میشیم. به همین خاطر برای رفع این مشکلها به دنبال افرادی میگردیم که به بهبود وضعیتمون کمک کنن. اولین افرادی که به کمکمان میان خانواده و دوستامونن اما وقتی اوضاع غیرقابل کنترل میشع، باید به دنبال کمک یک حرفهای بگردیم.
توی این شرایط، ممکنه با اسمهای مختلفی مثل روانشناس، روانپزشک، مشاور، روان درمانگر و … مواجه بشیم. اینها اسمهایین که بارها اونها رو شنیدین، ولی نمیدونین هر کدوم به چه دردی میخورن. از این بین بزرگترین سردرگمی بین روانپزشک و روانشناس به وجود میاد که بعضیا فکر میکنن هردوتا یکین، ولی در واقع کارهای خیلی متفاوتی انجام میدن. با ما از سایت دیفرتو همراه بشین تا تفاوت روانپزشک و روانشناس رو بهتر درک کنین.
روانشناس کیه؟
برای تعریف دقیق این باید بگیم که روانشناسی مطالعه علمی ذهن و رفتار انسانه. افراد یا متخصصهایی هم که روانشناسی رو انجام میدن بهعنوان روانشناس شناخته میشن و به مطالعه نحوه تفکر، رفتار و احساس انسان توی محیطهای مختلف اجتماعی میپردازن. اونها متخصص در شناخت رفتار انسانی هستن.
روانپزشک کیه؟
روانپزشکی شاخهای از علم پزشکیه که به درمان بیماریهای روانی، اختلالات عاطفی و رفتارهای غیرعادی به کمک روشهای درمان دارویی میپردازه. افراد یا متخصصهایی هم که روانپزشکی رو انجام میدن بهعنوان روانپزشک شناخته میشن. روانپزشکها ناهنجاریهای بیولوژیکی، عصبی و بیوشیمیایی توی مغز و بدن رو برای تشخیص بیماریهای روانی و تجویز داروهایی برای درمان اونها بررسی میکنن.
فرق بین روانپزشک و روانشناس چیه؟
هر دو تا حرفه کلیدی در زمینه سلامت روان و رفتار هستن، ولی توی نحوه کاری که انجام میدن خیلی با هم فرق دارن. پس اگه شما فردی هستین که به دنبال ورود به یکی از این حرفهها هستین یا فقط کسی هستین که میخواین مشکل روحیتون رو درمان کنین، پس شناخت تفاوتهای این دو خیلی به شما کمک میکنه.
تفاوتهای عمده بین این دو رشته تحصیلی یا کاری، در زمینههای مختلفی از جمله رویکردهای علمی و عملی، حوزههای کاری و مسیر آموزشی اونها نهفته شده. برخلاف اون چیزی که اکثر مردم معتقدن، اونها یکی نیستن، بلکه همونطور که گفتیم روانپزشکها زیر مجموعهای از گروه علوم پزشکی هستن و مشکلات روحی و روانی رو با دارو درمان میکنن. درحالیکه روانشناسها اختلالات روانی رو از طریق روان کاوی درمان میکنن. ما در اینجا به شما ۵ تفاوت کلیدی اونها رو میگیم.
۱. روانپزشک مشکلات روحی و روانی رو با تجویز دارو درمان میکنه، ولی روانشناس با روش روان کاوی درمان میکنه
بزرگترین تفاوت بین این دو توی رویکرد و روشیه که اونها نسبت به درمان اختلالات روانی دارن. یک روانپزشک توی درمان خودش رویکرد اولش تجویز دارو هست. وقتی که تشخیص انجام شد، اونها یک دوره درمانی برای بیمار ایجاد میکنن که روی مدیریت علائم بیماری از طریق استفاده از داروها و روان درمانی متمرکزه. با اینکه ممکنه اونها هم مثل روانشناسها دورههای رواندرمانی مثل روانکاوی، رفتار درمانی شناختی و موارد دیگه رو آموزش ببینن، ولی اصولا بخش مراقبت از سلامت روان و کار درمانی اونها توسط یک روانشناس انجام میشه.
روانشناسها در درجه اول از انواع مختلف درمانها برای مدیریت علائم و کمک به بیمار برای مقابله با مشکلات زندگیشون استفاده میکنن. اونها ممکنه از روشهای مختلف درمان مثل رفتار درمانی شناختی، روان درمانی پویشی، رفتار درمانی عقلانی هیجانی (REBT)، گشتالت درمانی، درمان انسان گرایانه و غیره استفاده کنن. همچنین روانشناسها میتونن تستهای روان سنجی رو انجام بدن که وضعیت روانی و ویژگیهای شخصی فرد رو ارزیابی کرده و مسیر عملکرد مناسب رو برای بیمار تعیین کنن.
بهعنوان مثال، اگه فردی از افسردگی رنج میبره و اخیرا اقدام به خودکشی کرده، یک روانپزشک اول از همه داروهای ضد افسردگی رو برای اون تجویز میکنه تا تمایلات خودکشیش رو مدیریت کنه و فرد رو برای صحبت و درمان آماده کنه. بعد از تثبیت شرایط، روانشناس درمان رو شروع میکنه تا به علت اصلی مشکلات فردی برسه و به او کمک کنه تا افکار و احساسات منفی خودش رو مدیریت کنه. پس روانشناس و روانپزشک توی خیلی از کلینیکهای مراقبت از سلامت روان با هم همکاری میکنن تا به بیمارها کمک کنن.
۲. روانپزشکها در درجه اول با اختلالات روانی سروکار دارن که برای روانشناسها فقط یک شاخه از اختلالات روانیه
روانپزشکها بیشتر تو بخشهاي مراقبتهاي بهداشتي مثل بيمارستانها، كلينيكهاي سلامت روان يا مطب خصوصي كار ميكنن. توی حوزه پزشکی، تخصص اونها سلامت روانه و کار اونها هم فقط به این موضوع مربوط میشه. روانپزشکها میتونن در زمینه سلامت روان تخصصشون رو تو زمینههایی مثل روانپزشکی قانونی، روانپزشکی کودکان و نوجوانان، روانپزشکی سالمندان، روانپزشکی اعتیاد، نوروفیزیولوژی بالینی، مدیریت درد، پزشکی خواب، پزشکی آسیبهای مغزی و غیره بگیرن.
در طرف دیگه از اونجایی که روانشناسی مطالعه ذهن و رفتار انسانه، پس میشه اون رو عملاً در همه زمینهها به کار برد که سلامت روان یکی از اونهاس. کلمه روانشناس اصطلاحیه که برای خیلی از زیر شاخههای مختلف روانشناسی مثل روانشناسی بالینی، روانشناسی مشاوره، روانشناسی کودک، روانشناسی ورزشی، روانشناسی شناختی، روانشناسی صنعتی/سازمانی، روانشناسی قانونی، روانشناسی تربیتی و چند مورد دیگه استفاده میشه. فارغ التحصیلهای رشته روانشناسی بسته به علایق خودشون میتونن توی هر یک از اون گرایشها تخصصشون رو بگیرن. پس باید بگیم روانشناسها همیشه کارشون با اختلالات روانی مربوط نمیشه.
۳. روانپزشکها میتونن دارو تجویز کنن، درحالیکه روانشناسها اجازه تجویز دارو ندارن
روانپزشکها به خاطر اینکه زیر مجموعه علوم پزشکی هستن و یکی از گرایشهای پزشکی محسوب میشه، پس از نظر قانونی میتونن برای بیمارها دارو تجویز کنن. خیلی از اختلالهای عصبی مثل اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، اختلال وسواس فکری – عملی (OCD)، اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) و غیره به خوبی به دارو واکنش میدن و از طریق مصرف داروها کنترل یا حتی درمان میشن.
ولی روانشناسها نمیتونن دارو تجویز کنن. اونها آزمایشات روانشناسی رو برای تشخیص بیماری انجام میدن و درمان اونها رو از طریق گفتار درمانی یا روشهایی بدون تجویز دارو انجام میدن. توی موارد شدید بیماری که دارو ممکنه مؤثر باشه، روانشناسها بیمار رو به روانپزشک ارجاع میدن.
۴. روانپزشکی نیاز به مدرک پزشکی و نظام پزشکی داره، درحالیکه روانشناسی فقط به مدرک UG & PG توی علم روانشناسی نیاز داره
یک روانپزشک درواقع یک فارغالتحصیل رشته پزشکیه که با مدرک روانپزشکی و مجوز نظام پزشکی برای طبابت شروع به کار کرده. برای اینکه یک روانپزشک بشین اول از همه باید MBBS (پزشک عمومی) خودتون رو پاس کنین و بعدش دکترای روانپزشکی رو بگیرین. پس در مجموع ۱۰ سال تحصیل (۵.۵ سال برای پزشک عمومی شدن و ۳ سال برای مدرک M.D.) مورد نیازه.
برای روانشناس شدن، باید مدرک لیسانس روانشناسی و سپس مدرک کارشناسی ارشد خودتون رو توی روانشناسی بگیرین. تو همه جای دنیا برای انجام کار بهعنوان روانشناس بالینی (درمان اختلالات روانی)، برای دریافت مدرک M.Phil به ۲ سال تحصیل اضافی نیاز دارین ولی توی ایران معمولا با همون دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد میتونین کار خودتون رو شروع کنین. پس در مجموع و در حالت استاندارد باید برای روانشناس شدن ۷ سال درس بخونین.
۵. روانپزشکها با شرایط پیچیده روانی سروکار دارن، درحالیکه روانشناسها بیشتر با مشکلات رفتاری و رشدی سروکار دارن
روانپزشکها تمایل دارن افرادی رو که توی شرایط پیچیده پزشکی و روانی مثل افسردگی شدید، رفتارهای روان پریشی، اضطراب شدید، اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، اوتیسم و غیره به کمک نیاز دارن، درمان کنن.
ولی روانشناسها بیشتر تمایل دارن افرادی رو که بیشتر مشکلات رفتاری، مسائل سازگاری با محیط، مشکلات یادگیری، افسردگی خفیف و اضطراب دارن رو به طور مؤثر با درمانهای روانشناختی درمان و رفتارهاشون رو مدیریت کنن.
جمعبندی
رشتههای روانشناسی و روانپزشکی هر دو تا برای تحقیق و توسعه درمانهایی برای بهبود سلامت روانی و عاطفی افراد ضروری هستن. هر دو یک هدف مشترک دارن و اون کمک به مردم برای داشتن زندگی سالم و کارآمده. ما توی این مطلب تمام تفاوتهای بین روانپزشک و روانشناس رو گفتیم و امیدوارم به شما برای درمان مشکل احتمالیتون یا انتخاب شغل مناسبتون کمک کنه. سلامت روان یک اصل مهم و با ارزشه، به همین خاطر سلامت روان به انعطاف پذیری شخص، همدلی دیگران و پایداری عاطفی نیاز داره. اگه به دنبال ایجاد شغل توی این حوزه هستین، حتما باید خودتون رو توی این زمینهها ارزیابی کنین و تصمیم درست رو بگیرین.
به نظر شما فرق روانپزشک و روانشناس که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت روانپزشک و روانشناس میدونید یا فکر میکنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع: