بین ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه تعدادی فرق وجود داره. خودآگاه شامل آگاه بودن، کار عمدی انجام دادن و پاسخگو بودن میشه. از سوی دیگه، ناخودآگاه به ناآگاه بودن یا انجام کاری بدون آگاهی اشاره میکنه. وجود ضمیر ناخودآگاه هزاران سال پیش توسط خیلی از تمدن‌ها به ویژه هندوها تایید شده و توی متون مقدس اونها این ویژگی به نام «ودا» به تفصیل توضیح داده شده. ضمیر ناخودآگاه کاملاً با ذهن خودآگاه ما متفاوته و وقایع رو اونطور که ذهن خودآگاه انجام میده، خوب، بد یا بی‌تفاوت نمیبینه. ذهن خودآگاه با تفاسیر ما از خوب و بد شکل میگیره. قضاوت‌ها و چارچوب‌های ذهنی سفت و سخت ما خودآگاه رو غیر عینی و مغرضانه میکنه. این همون چیزیه که برای ما مشکل ایجاد میکنه. این‌ها و خیلی دیگه از تفاوت ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه توی این مقاله از سایت دیفرتو مورد بحث قرار گرفته.
ضمیر خودآگاه (Conscious) چیه؟
ضمیر خودآگاه منطقی و عاقلانس و به موقعیت‌های مختلف زندگی واکنش نشون میده. بهتره بدونین که ضمیر خودآگاه از حضور ضمیر ناخودآگاه خبر نداره، اما ضمیر ناخودآگاه از وجود و فعالیت ضمیر خودآگاه با خبره. ما چیزها و مهارت‌های زیادی رو از طریق ذهن خودآگاه خودمون یاد میگیریم. با این حال برای ذهن خودآگاه غیر ممکنه که همه این چیزها رو به خاطر بسپاره، به همین خاطر خیلی از این چیزها به ناخودآگاه انسان منتقل میشه.
واقعیت جالب دیگه اینه که معمولا احساسات ما به ذهن ناخودآگاه نسبت داده میشه، وقایع رو درک میکنه و تصویر اونها رو توی ذهن خودآگاه ما ترسیم میکنه یعنی تمام احساسات ما نتیجه ذهن خودآگاه ما هستن. پس ما میتونیم یاد بگیریم که خیلی از مشکلات عاطفی خودمون رو حل کنیم و به ذهن خودآگاه خودمون آموزش بدیم تا متفاوت فکر کنه.
ضمیر ناخودآگاه (Unconscious) چیه؟
دستاوردهای بزرگ اندیشمندان جهان به خاطر این بوده که ذهن خودشون رو از قضاوت‌ها و سوگیری‌ها رها کردن. اونها چیزها رو همونطور که هستن میبینن بدون اینکه قضاوتی داشته باشن. این افراد یاد گرفتن که چطوری از پتانسیل‌های ذهن ناخودآگاه خودشون استفاده کنن و به‌عنوان افراد خلاق شناخته بشن.
ضمیر ناخودآگاه مثل خودآگاه به مسائل واکنش نشون نمیده و فقط آنچه رو که در حال رخ دادنه درک میکنه به همین خاطر جدا از ذهن خودآگاه فکر میکنه. ناخودآگاه ترجیح میده آزاد بمونه و بدون اطلاع شما کار خودشو بکنه. توی اون حتی ارتباط غیر کلامی قبل از برقراری ارتباط کلامی انجام میشه، مثلا ضمیر ناخودآگاه ما چهره‌ای خندان رو تشخیص میده و لبخندی رو تو ذهن خودآگاه ما برانگیخته میکنه.
ذهن ناخودآگاه اصطلاحاً خودبه‌خود و شهودیه. خیلی از موضوعاتی که یاد میگیریم نتیجه ضمیر ناخودآگاه ما هستن چون برای ذهن خودآگاه درک نظریه‌های عمیق دشواره. به‌عنوان مثال، به نظر میرسه که یادگیری دوچرخه‌سواری خیلی سادس اما بیشتر یادگیری کار با اون توسط ضمیر ناخودآگاه انجام میشه چون ضمیر خودآگاه قادر به پیگیری تعادل، حفظ هماهنگی دست و چشم و نگاه کردن به موانع و … به طور همزمان نیست. در نهایت وقتی که به دوچرخه‌سواری مسلط شدیم، به ضمیر ناخودآگاه منتقل میشه.
به همین دلیل مشاهده شده که خیلی از افرادی که دوچرخه‌سواری بلد بودن ولی به دلایلی در طول زندگی خودشون نزدیک به ۴۰ تا ۵۰ سال دوچرخه‌سواری نکردن، بعد از این مدت هم به راحتی تونستن این کار رو انجام بدن. این مورد به این دلیل بعد مدتها امکان‌پذیره چون ذهن ناخودآگاه اونها تمام دانش دوچرخه‌سواری رو برای همیشه ذخیره کرده.
فرق بین ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه چیه؟
توی این بخش برای درک بهتر شما از تفاوت‌های ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه، اونها رو توی ۷ مورد در زیر آوردیم:
- ذهن خودآگاه متوالی و منطقیه درحالیکه ذهن ناخودآگاه خود به خودیه و اطلاعات رو فوراً پردازش میکنه.
- ضمیر ناخودآگاه قادر به انجام چند کار به صورت همزمانه درحالیکه ضمیر خودآگاه این توانایی رو نداره.
- ضمیر ناخودآگاه میتونه بین خیلی از افکار و ایده‌ها تداعی و پیوند ایجاد کنه، درحالیکه ضمیر خودآگاه خطیه و بر حسب علت و معلول فکر میکنه.
- ضمیر ناخودآگاه میدونه چرا فلان کار رو باید انجام بده، درحالیکه ضمیر خودآگاه به دنبال چرایی موضوع‌ها میگرده.
- ضمیر ناخودآگاه درک آنی داره و احساس میکنه، درحالیکه ضمیر خودآگاه تفکر عقلانی رو انجام میده و استدلال میکنه.
- درحالیکه ضمیر خودآگاه در حالت بیداری کار میکنه، اما ضمیر ناخودآگاه با رویاها، تأمل، مدیتیشن و خواب مرتبطه.
- ذهن خودآگاه باید تلاش کنه تا قسمت‌هایی از بدن شما رو حرکت بده یا کنترل کنه، درحالیکه ضمیر ناخودآگاه این کار رو غیر ارادی انجام میده.
جمع‌بندی
نکته پایانی که باید بگیم اینه که در کل ضمیر ناخودآگاه مثل یک هارد بیولوژیکیه که اطلاعات زندگی ما حتی وقایع موقع خواب رو هم تا الان ثبت کرده و دلیلشم اینه که ذهن ناخودآگاه وظیفه کنترل کامل بدن ما رو حتی موقع خواب به عهده داره و رویا دیدن هم جزئی از وظایف اونه. اما ضمیر خودآگاه شامل مواردی میشه که ما در حال حاضر از اون آگاهیم. پس میتونیم بگیم که تفاوت ذهن خودآگاه و ناخودآگاه در اینه که میدونیم و تجربه می‌کنیم اما یا به خاطر میاریم یا نمیاریم.
به نظر شما فرق ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت ضمیر خودآگاه با ناخودآگاه می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع: