مواد معدنی مختلفی مثل کلسیم برای انواع فعالیت‌های بدنی، رشد و استحکام استخوان‌ها مورد نیازه. کلسیم برای جذب بهتر توی بدن به ویتامین D نیاز داره، یعنی این ویتامین به جذب کلسیم توی بدن انسان کمک میکنه. ترکیبی از کلسیم و ویتامین D برای درمان نارسایی‌های ناشی از کمبود کلسیم استفاده میشه. همچنین کلسیم و ویتامین D برای شکل گیری استخوان‌ها و ترمیم پوست استفاده میشن. در کل تفاوت بین ویتامین D و کلسیم وجود داره و ما توی این مقاله از سایت دیفرتو شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو رو بررسی میکنیم.
ویتامین D چیه؟
ویتامین D دریافت شده از نور خورشید، وعده‌های غذایی و مکمل ها از نظر فیزیولوژیکی غیرفعال هستن و باید توسط دو هیدروکسیلاسیون توی بدن فعال بشن. ویتامین D از طریق اولین هیدروکسیلاسیون که توی کبد انجام میشه به ۲۵-هیدروکسی ویتامین D [25(OH)D] تبدیل میشه که معمولاً به‌عنوان “کلسیدیول” میشناسنش.
ویتامین ۲۵-hydroxyvitamin D [25(OH)D]، که معمولاً به عنوان “کلسیتریول” شناخته میشه، توسط هیدروکسیلاسیون بعدی که بیشتر توی کلیه اتفاق میوفته، تشکیل میشه. این ویتامین یک ماده مغذی ضروری برای سنتز کلسیم، حفظ کیفیت پوست و همچنین جلوگیری از شکننده شدن استخوان‌هاس.
کمبود ویتامین D میتونه باعث بیماری‌هایی مثل کواشیورکور، راشیتیسم و حساسیت پوستی بشه. ویتامین D عملکردهای زیاد دیگه‌ای هم مثل تسکین درد و تعدیل رشد سلولی، عملکرد عصبی و ایمنی و متابولیسم گلوکز توی بدن داره. ویتامین D رمز چندین ژن رو که کد پروتئین‌هایی مثل نوروژنز، تمایز و مرگ رو کنترل میکنن، کد میکنه.
ویتامین D که از طریق غذا تولید یا مصرف میشه از نظر فیزیکی بی اثره. ترجمه آنزیمی، اون رو توی کبد و کلیه فعال میکنه و حالا که ویتامین D فعال شده در جریان خون گردش میکنه. عملکرد اصلی اون حفظ یک یکپارچگی استخوانی سالم با تنظیم غلظت منیزیم، کلسیم و فسفاته.
این ویتامین خواص مختلفی روی عصب عضلانی، ایمنی بدن و حالت ضد التهابی داره، همچنین این توانایی رو داره که روی رشد سلولی تأثیربذاره. بیماری نرم شدن استخوان به خاطر کمبود ویتامین D ایجاد میشه.
کلسیم چیه؟
کلسیم یک فلز قلیایی فعال و یک عنصر ضروریه و ظاهری مایل به رنگ نقره‌ای داره و توی حالت خیلی خالصش رنگی نارنجی داره. این فلز رایج‌ترین فلز توی بدن انسانه و ششمین عنصر رایج روی زمینه. کلسیم توی طبیعت به صورت ترکیبی از ایزوتوپ‌های پایدارش مثل (۴۰Ca، ۴۲Ca، ۴۳Ca، ۴۴Ca، ۴۶Ca، و ۴۸Ca) پیدا میشه که کربنات رایج‌ترین شکل اونه.
کلسیم یک ماده معدنی ضروری برای سلامت انسانه. در تحقیقات اولیه در مورد کلسیم، جذب کلسیم بیشتر طبق چرخه زندگی اولیه انسان به ویژه توی مراحل رشد کودکی، مشخص میشد. در طول دهه‌های گذشته، تحقیقات در مورد نیازهای بدن به کلسیم تا کل چرخه زندگی یعنی از تولد تا پیری رو شامل شده.
کلسیم برای عملکرد صحیح سیستم عروقی، عضلانی و روده ضروریه. برای تشکیل سیستم اسکلتی سالم و همچنین عملکرد و تولید سلول‌های خونی هم مورد نیازه. کلسیم بیشتر از طریق غلات و محصولات لبنی به دست میاد، هرچند که ممکنه توی میوه‌ها، سبزیجات، شیرینی‌ها، وعده‌های غذایی غنی از پروتئین، روغن و چربی هم پیدا میشه. یون‌های کلسیم به لطف ویتامین D و هورمون پاراتیروئید توی استخوان‌ها رسوب میکنن.
فرق بین ویتامین D و کلسیم چیه؟
ویتامین‌ها و مواد مغذی به طور مداوم نقش مهمی رو توی بدن ما ایفا میکنن، جفت شدن ویتامین‌های مختلف (در این مورد D) با کلسیم عملکردهای مشابهی ایجاد میکنن، ولی یکسان نیستن. تفاوت بین ویتامین D و کلسیم در اینه که ویتامین D یک عنصر حیاتی برای سلامت استخوان‌هاس، چون بدن برای جذب کلسیم به اون نیاز داره، درحالیکه کلسیم عنصریه که به تقویت استخوان و سایر عملکردهایی مثل حفظ یکپارچگی و استحکام استخوان کمک میکنه.
کلسیم یک ماده معدنیه برای بهبود ساختارهای استخوانی و دندان‌های ما و همچنین برای تقویت ماهیچه‌ها و انتقال اطلاعات بین مغز و هر ناحیه از بدن از طریق نورون‌ها مورد نیازه. درحالیکه ویتامین D یک ماده مغذی ضروری برای بدن انسانه چون برای حفظ چارچوب و بافت بدن ما یعنی اسکلت و پوست ضروریه.
ویتامین D (به‌عنوان “کلسیفرول” شناخته میشه) یک ویتامین محلول توی چربیه که میشه اون رو توی طبیعت و چندین نوع غذا پیدا کرد، این ویتامین رو میشه با سایر مواد به‌عنوان مکمل یا به‌عنوان یک افزودنی غذایی استفاده کرد. وقتی که اشعه ماوراء بنفش نور خورشید روی پوست میتابه، باعث تولید ویتامین D میشه، این ویتامین به صورت داخلی هم توی سلول تولید میشه.
ویتامین D به جذب کلسیم توی معده کمک میکنه و سطح ca+2 خون رو کنترل میکنه، همچنین به شکل‌گیری مناسب استخوان و جلوگیری از ابتلا به کزاز کمک میکنه. در طرف دیگه کلسیم یک ماده معدنی ضروری برای بدن انسانه که به همراه فسفر برای دوام و تشکیل ذرات و ساختارهای استخوانی استفاده میشه. کلسیم به خاطر واکنش پذیری قوی، کاربردهای محدودی داره.
از کلسیم میشه برای تولید فولاد، به‌عنوان یک جزء سوپر آلیاژی استفاده کرد. در طرف دیگه، مشتقات کلسیم به طور گسترده تو بخش‌های مختلفی از جمله تولید داروها و مواد مصرفی برای مکمل‌های کلسیمی، تولید ملات و کاغذ و آبکاری فلزات استفاده میشن.
جدول تفاوت ویتامین D و کلسیم
با توجه به توضیحات بالا و برای اینکه تفاوت ویتامین D و کلسیم رو راحت‌تر بشناسین، ویژگی‌های اونها رو یکجا و به طور مختصر توی جدول مقایسه‌ای زیر جمع کردیم:
| مبنای مقایسه | ویتامین D | کلسیم |
| انوع | ویتامین D انواع مختلفی داره مثل D1، D2، D3، D4 و D5. ویتامین D یک ویتامین ضروری برای پوست و استخوانه. | مشتقات کلسیم شامل کربنات کلسیم (۴۰ درصد کلسیم عنصری) سیترات کلسیم، گلوکونات کلسیم، لاکتات کلسیم میشه. |
| استفاده میشه برای | ویتامین‌ها مفیدن چون هدفشون تغذیه موجودات زنده ساده و پیچیدس. | کلسیم نه تنها برای استخوان‌ها و دندان‌ها بلکه برای سیستم عصبی بدن انسان هم یک عنصر ضروریه. |
| منابع | ویتامین D توی بدن انسان از سنتز تولید میشه. این ویتامین از لیپوپروتئین و از طریق یک فرآیند شیمیایی که توسط اشعه ماوراء بنفش و قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد میشه، تولید میشه. منابع ذاتی برای این ویتامین تخم مرغ، شیر، ماهی، پنیر و قارچ هستن. | محصولات لبنی مثل شیر، پنیر و سایر محصولات لبنی کلسیم دارن. کلم پیچ، بامیه، اما نه اسفناج، نمونه‌هایی از سبزیجات برگ‌دار دارای کلسیم هستن (اسفناج حاوی سطوح بالایی از کلسیمه ولی بدن نمیتونه همه اون رو هضم کنه). نوشیدنی‌های سویا غنی شده با کلسیم هم منبع خوبی هستن |
| عملکرد و تاثیر اونها در بدن انسان | ۱. استخوان‌های قوی و بادوام.
۲. جذب بیشتر کلسیم. ۳. عملکرد بهتر غده پاراتیروئید. |
۱. تقویت استحکام استخوان‌ها.
۲. تشکیل استخوان و دندان. ۳. تقویت انتقال پیام سیستم عصبی در واکنش‌های انتقال کاتیونی توی نورون‌های عصبی. |
| علائم کمبود اونها توی بدن | راشیتیسم، حساسیت پوستی | راشیتیسم، پوکی استخوان، استئوپنی، هیپوکلسمی. |
جمع‌بندی
در آخر به طور خلاصه باید بگیم که ویتامین D یک ماده مغذیه درحالیکه کلسیم هم به‌عنوان یک ماده مغذی و هم یک عنصر در نظر گرفته میشه. ویتامین D شامل ۵ نوع میشه ولی کلسیم نوع خاصی نداره اما مشتقاتی مثل کربنات کلسیم و نیترات کلسیم رو تشکیل میده. ویتامین D رو میشه از نور خورشید و منابع غذایی مختلف مثل تخم مرغ، شیر، پنیر و قارچ جذب کرد ولی کلسیم رو میشه از سبزیجات و محصولات لبنی مختلف به دست آورد.
همه ویتامین‌ها بخصوص ویتامین D رو باید موقع تغذیه و رشد در نظر گرفت چون برای بدن ضرورین ولی عناصری مثل کلسیم و سدیم رو باید به‌عنوان یک نیاز اساسی برای فرایندهای شیمیایی داخل سلولی و اندام‌ها جذب کنیم. همچنین کمبود ویتامین D باعث بیماری‌هایی مثل راشیتیسم، حساسیت پوستی و کم خونی میشه ولی کمبود کلسیم میتونه باعث پوکی استخوان یا کاهش تراکم استخوان بشه.
به نظر شما فرق ویتامین D و کلسیم که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت ویتامین D و کلسیم می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع: