تفاوت باتلاق و مرداب (مانداب) در نگاه اول، اونقدرها برای همه روشن نیست. ممکنه که از یک نفر که هیچ‌گونه شناختی نداره درباره‌‌ی تفاوت این دو تا بپرسید اما نمی‌تونه پاسخ قانع‌کننده‌ای بده. اما باید بدونید که فرق مرداب و باتلاق اونقدری هست که بشه برای هر دو، دو تعریفِ جداگانه بیان کرد. مردم عادی فکر می کنن هر جا که آب جمع شده باشه و یا گیاهی در اون رشد کرده باشه، یا مرداب هستش و یا باتلاق. البته این نگرش درستی نیست، چون تعریف بالاتلاق و مرداب بسیار گسترده‌تر از این چیزی که مردم عادی فکر می کنن. در زبان انگلیسی به صورت کلی مرداب رو Wetland میگن که به معنای زمینِ خیس هستش و از اون با اسم تالاب هم یاد میکنن. در این مقاله از سایت دیفرتو، خیلی ساده شما رو با فرق بین باتلاق و مرداب آشنا می‌کنیم.
مرداب چیه؟
مرداب محیطی هستش که هم ویژگیِ خشکی رو با خودش داره و هم دارای ویژگی‌های آب هستش. مردابها می‌تونن گاهی دارای آب باشن و گاهی هم خشک بشن و هر دو حالت براشون وجود داره. اگر به دنبال مهم ترین ویژگی ِ مرداب باشیم می تونیم به ماندگاریِ نسبی آب در اونها اشاره کنیم که ممکنِ گاهی شور باشه و گاهی شیرین باشه (مرداب به زبون ساده یعنی آب مُرده و راکد!)
تعریفی که کنوانسیون رامسر برای تعریف مرداب ارائه اینطوریه: مردابها در واقع منطقه‌هایی باتلاقی، منجلابی و یا آبی هستن. مردابها می‌تونن طبیعی باشن و حتی میشه مرداب مصنوعی هم ساخت. بعضی از مردابها همیشگی هستن و برخی از مردابها موقت هستن. مردابها می‌تونن ایستا باشن، یعنی آب درونش بدونِ حرکت باشه، یا روان باشن. مردابها هم شور هستن و هم شیرین و بستگی به منطقه متفاوت هستش. عمق مردابها گاهی تا شش متر هم میشه و معروفترین مردابهای جهان، مرداب جنگلیِ آمازون و مرداب توربی سیبری هستش.
مردابها چند دسته هستن؟
مردابها سه دسته هستن، یا به دست انسان ساخته شدن و یا طبیعی هستن و دسته سوم مربوط به مردابهای داخله است. مردابها دارای معنای گسترده‌ای هستن. کفه‌های صخره ای، بسترهای علمی دریایی در مناطق ساحلی، کفه‌های گلی رودخانه ها، آبهای شیرین، مردابها و دریاچه های شور و شیرین هم در این تعریف هستن. در تعریف بسته و محدود، مردابها رو در دسته‌بندی اکوتون (بوم مرز) قرار میدن که میانِ دو یا چند جامعه نایکسان و یا محیط زیست آبی و خشکی، به صورت گذرگاهی هستن. غرقابی بودنِ خاک در مردابها میتونه پس از مدتی پوشش گیاهی رو به وجود بیاره.
مردابها از نظر زیست بوم و اکو سیستم، نقش بزرگی در حفظ گونه‌های جانوری و گیاهی و در کل، محیط زیست دارن. زندگیِ بسیاری از جانوران، وابسته به مردابهاست و آسیب دیدنِ مردابها و یا خشک شدنشون، زیانهای جبران‌ناپذیری داره.
باتلاق چیه؟
باتلاق هم یه نوع مرداب هستش اما تفاوتش اینِ که تویِ جنگل شکل می‌گیره و وابستگی به نوسان‌هایِ آبی داره. اگر به دنبال باتلاق‌هایِ بزرگ هستید باید اونها رو در ساحلِ دریاچه‌هایِ بزرگ پیدا کنید.یه تعداد باتلاق هم هستن که زیست‌گاهشون در جنوب شرقی آمریکاست و درختان گیاهای آبزی، اونها رو پوشوندن. باتلاقها خودشون دو نوع اصلی دارن:
- باتلاقهای جنگلی
- باتلاقهای درختچه‌ای گذرا
باتلاقهای جنگلی، ثابت و همیشگی هستن اما باتلاقهای درختچه‌ای، موقت هستن.
باتلاق یک تفاوت بزرگ با مرداب داره و اون اینِ که مرداب پوشیده از آبه اما باتلاق پوشیده از گیاهه.
بزرگترین باتلاقها و مردابهای ایران
مرداب چغاخور
اگر به دنبال یک مرداب زیبا در کوههای زاگرس می گردید، حتما به مرداب چغاخور سر بزنید. هم زیبایی‌های طبیعی و هم امکانات رفاهی بسیار خوبی در اونجا وجود داره. اگر به چغاخور برید، هم به یک مقصد گردشگری رفتید و هم می‌تونید زیباترین پرنده‌ها رو اونجا ببینید. گستره‌ی این تالاب، بیش از ۲۳۰۰ هکتار هستش که میانِ علفزار و کوهِ کلار قرار گرفته. این دریاچه آبِ شیرینی داره و همیشگیه و جزیی از سرشاخه‌های بالاییِ رودِ کارونه. زمستان که میشه، آبِ دریاچه بسیار بالا میاد اما در تابستان بیشترش خشک می شه. هوای خنکی که داره، در تابستان به عنوان منطقه‌ای خوش آب و هوا حساب میشه.
تالاب میانکاله مازندران
تالاب میانکاله در جنوب شرقی دریای خزر قرار داره. بهشهر در دوازده کیلومتری این تالاب قرار داره و فلامینگوها بخشی از سال رو در اونجا می گذرونن. چشم‌انداز زیبای این پرنده‌ها در این تالاب دیدنی هستش. اگر میخواین از این مکان لذت ببرید، مکان‌های گردشگری و اقامتی زیادی هم اونجا وجود داره. میانکاله توسط سازمان محیط زیست محافظت میشه.
تالاب گندمان
اگر می‌خواید که یکی از زیباترین مناطق ایران رو ببینید که البته ناشناخته هم هست، به تالاب گندمان برید. این تالاب کنار کوهستانه و فضایی روح‌نواز داره. در این منطقه اسبهای وحشی و پرندگان هم هستن. تالاب گندمان از آبگیرهای حوزه‌ی آق بلاغ است و نزدیک تالاب چغاخوره.
تالاب بندعلی خان
اگر تهران هستید نیازی نیست راه دوری برید، چون در ۳۵ کیلومتری ورامین، تالاب بندعلی خان وجود داره. هر چند این تالاب به دلیل سرازیر شدنِ فاضلاب‌هایِ شهرک صنعتی چرمشهر، در حال نابودیه. بیش از صد و چهل و چهار گونه پرنده در این تالاب دیده شده.
تالاب میقان
میقان تالابیه که در یکی از مناطق شکار ممنوع اراک قرار گرفته و در استان مرکزی قرار داره. این تالاب سالانه هزاران پرنده رو به خودش جذب میکنه که از شمال روسیه میان. تالاب میقان کنارِ روستای داوود آباده و دست کم سالی صدهزار دُرنا به اونجا سفر می کنن.
بزرگترین باتلاقها و مردابهای جهان
تالاب کامارگو
برای دیدن این تالاب باید به جنوب فرانسه و دلتای رود رن سفر کنید. یک سومِ کامارگو از دریاچه و لجنزار تشکیل شده. توی اروپا یکی از بهترین جاهایی که میشه پرنده‌ها رو دید. یکی از جاهای انگشت‌شماری که فلامینگوها رو میشه در اروپا دید همین تالابِ کامارگو هست. در کامارگو اسب و گاو زیادی وجود داره و یکی از دلیل شهرتش است.
پارک ملی واسور
پارک ملی واسور یک منطقه مردابی بزرگ هستش که در استان پاپوا اندونزی قرار داره.این تالاب، تنوع زیستی بسیار بالایی داره. در این تالاب پرندگان و حیواناتِ نایابی پیدا میشه.بهترین بخش واسور، دریاچه‌ی راواست. مرغ‌های آبیِ فراوونی توی این دریاچه دیده میشه. هم پرندگان مهاجر داره و هم والپی که حیوانی کیسه‌دار شبیه کانگور هستش. البته این تالاب به دلیل وجود گونه‌های مهاجم مانند سنبل آبی در معرض نابودیه.
تالاب ایسیمانگالیسو
این تالاب تنوع زیستی بالایی داره و در آفریقای جنوبی وجود داره. تالاب ایسیمانگالیسو یک منطقه با تنوع زیستی گسترده در استان کوازولو در آفریقای جنوبیه. این تالاب به خاطر مردابهای گسترده، تپه‌های ماسه‌ای، ساحل و صخره‌های مرجانی خودش شهرت بالایی داره. حیواناتی که توی این پارک هستن شامل فیل، پلنگ، کرگدن سیاه و کرگدن سفید و بوفالو در خشکی و نهنگ، دلفین و لاکپشت دریایی در اقیانوس میشه.
دلتای مکونگ
دلتای مکونگ در جنوب ویتنام قرار داره که به رود مکونگ وصل میشه و در نهایت به دریا می‌ریزه. این تالاب یک منطقه غنی و پرآب هستش و پر از شالیزارهایِ پوشیده از برنجه. که نیمی از محصول کشاورزی ویتنام در اونجا کشت میشه. زندگی کردن در دلتای مکونگ بستگی به رودخانه داره و همه‌ی روستاها هم به جای پیوند با جاده، به رودخانه متصل هستن.
تالاب کاکادو
پارک ملی کاکادو یک پارک متنوع هست که در شمال استرالیا قرار داره. شاید باورتون نشه اما بزرگیش به اندازه نصف سوییس هستش. تالاب‌های این پارک بهترین مکان برای مشاهده حیواناته. انواع کروکودیل آب شیرین و آب‌شور در کرانه بسیاری از رودها و تالاب‌های این منطق استراحت میکنن و بقیه کروکودیل‌ها هم توی آب شنا می کنن. تالابِ آبِ زرد یکی از مشهورترین چشم‌اندازهای کاکادو هستش. اسبهای وحشی و بوفالو و کروکودیل و یک تعداد جانور دیگه اونجا زندگی می کنن. هر سال میلیونها پرنده‌ی مهاجر هم به این تالاب میان.
مرداب کرالا
مرداب کرالا در واقع زنجیره‌ای از دریاچه‌ها و تالاب‌هایی هستش که هم راستای ساحل دریای عرب در ایالت کرالا در هند قرار داره. در این زنجیره، پنج تا دریاچه بزرگ متصل به کانال‌های آب وجود داره که توسط ۳۸ رودخانه تغذیه میشن.
توی این مرداب، بسیاری از گونه‌های بی‌مانند آبی مثل خرچنگ، وزغ و ماهی‌های گوبی، پرندگان آبی و حیواناتی نظیر سمور دریایی و لاکپشت است. امروزه بودنِ خونه‌های قایقی و شناور بر روی این مرداب به یک بخش جذاب در صنعت گردشگری منطقه تبدیل شده.
علفزار باتلاقی
علفزار باتلاقی رو می‌تونید در ایالت فلوریدای امریکا پیدا کنید. یک رودخانه‌ی بزرگ، کم‌عمق و با سرعت آرومه که از دریاچه اوکیچوبی تا خلیج فلوریدا کشیده شده. این تالاب در فصلهای خشک سال به‌طور کامل خشک میشه و تنها بخش‌های عمیق آن باقی می‌مونه. این منطقه خانه ۲۰ گونه از پرندگان و صدها گونه دیگه از جانورانه.
بسیاری از جانوران خانگی بی‌صاحب از نواحی اطراف به اینجا آورده میشن و در این علفزار رها میشن. مارهای پیتون محلی، آسیایی و برمه‌ای در این تالاب با تمساح آمریکایی، به‌عنوان بزرگترین خزنده آمریکای شمالی، برای یافتن غذا رقابت میکنن. در سال ۲۰۰۹، ماموران محیط زیست بیش از ۱۲۰۰ مار پیتون برمه‌ای را از این پارک ملی خارج کردند.
دلتای اوکاوانگو
دلتای اوکاوانگو در بوتسوانا قرار داره و یکی از بزرگترین آبراه‌های دنیا به حساب میشه این دلتا در زمانی که رود اوکاوانگو به آبگیر در صحرای کالاهاری می‌ریزه، شکل می‌گیره. متاسفانه بیشتر این آب به جای ریختن به دریا بخار میشه.
به نظر شما تفاوت مرداب و باتلاق که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از فرق بین مرداب و باتلاق چیه؟ می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع:
خیلی بد بود🖕👎
خودمونم زیاد با این مقاله حال نکردیم! معمولا مقالاتی که از منابع اصلی انگلیسی کار می کنیم خیلی بهتره. مقالات تالیفی خیلی جالب نمیشن! از این بابت شرمنده
افتضاح بود