همه ما از زمان همه گیری ناشی از ویروس کرونا نسبت به خیلی از ویروسها آگاهی پیدا کردیم و میدونیم که کشتن ویروسها کار آسونی نیست. ولی واقعا خیلیا هنوز هم نفهمیدن که هم ویروس گیاهی داریم و هم ویروس حیوانی و نمیدونن که چرا کشتن ویروسها کار سختیه. چون نمیدونن دلیلش اینه که ویروسها همیشه به تغییر ماهیت ژنتیکی خودشون ادامه میدن. لازمه بدونین به خاطر همین تغییرات مداوم ماهیت ژنتیکی هست که ساخت واکسن برای از بین بردن ویروسها کار خیلی دشواریه. برای آشنایی بیشتر با تفاوت ویروس گیاهی و ویروس حیوانی، ادامه این مطلب از سایت دیفرتو رو بخونین.
ویروس گیاهی چیه؟
ویروسهای گیاهی ویروسهایی هستن که گیاهها رو آلوده میکنن و اینها معروفن که ویروسهای اجباری هستن به این معنی که بدون میزبان نمیتونن تکثیر بشن. از اونجایی که این ویروسها به تنهایی محیطی برای تقسیم سلولی ندارن، از محیط سلول‌های گیاهی برای تکثیر و تولید مثل استفاده میکنن.
ساختار ویروسهای گیاهی چطوریه؟
ویروسها از دو جزء پروتئینها و مواد ژنتیکی تشکیل شدن. چون واحدهای پروتئینی در اطراف محیط به صورت دایرهای قرار میگیرن تا یک دیسک رو تشکیل بدن. پس این دیسکها در اطراف ماده ژنتیکی ویروس چیده میشه و یک ویروس کامل رو تشکیل میدن.
ویروسهای گیاهی اشکال مختلفی دارن ولی بیشتر ویروسها میله‌ای شکل هستن و طول این ویروسها بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ نانومتره. ایزومتریک دومین شکل رایج ویروس گیاهیه. این نوع ویروسها ممکنه یک پوشش پروتئینی دوتایی داشته باشن که به شکل یک قسمت بیست وجهی شکل مرتبطن. تعداد خیلی کمی از ویروسهای گیاهی ممکنه پوشش لیپیدی داشته باشن. ماده ژنتیکی ویروسهای گیاهی ممکنه DNA دو رشته‌ای یا تک رشته‌ای باش، ولی توی بیشتر موارد RNA تک رشته‌ای ماده ژنتیکی ویروسهای گیاهیه.
نمونه‌های ویروسهای گیاهی
ویروس موزاییکی گل کلم که DNA دو رشته‌ای رو به عنوان ماده ژنتیکی خودشون دارن، ویروس موزاییکی طلایی لوبیا که DNA تک رشته‌ای رو به‌عنوان ماده ژنتیکی خودش داره و ویروس موزاییک تنباکو که RNA تک رشته‌ای رو به‌عنوان ماده ژنتیکی خودش داره، نمونه‌هایی از ویروسهای گیاهی هستن.
ویروس حیوانی چیه؟
ویروسی که حیوانات و سایر ویروسها رو آلوده میکنه. همچنین این ویروسها قادرن نیستن خارج از بدن حیوان یا سلول حیوانی تکثیر بشن. ویروسهای حیوانی هم از دو جزء پروتئینی و ماده ژنتیکی ساخته شدن. پوشش پروتئینی اون به اسم کپسید شناخته میشه و داخل اون مواد ژنتیکی وجود داره. ویروسهای حیوانی هم پوششی از لیپیدها دارن.
ویروسهای حیوانی اشکال مختلفی دارن که از این موارد میشه به مارپیچ و ایکوسادرال اشاره کرد. شکل ویروس ابولا هم مثل یک نخ بلنده. ماده ژنتیکی ویروسهای حیوانی از DNA یا RNA دو رشته‌ای، DNA یا RNA تک رشته‌ای ساخته شده، این ویروسها باعث ایجاد انواع بیماری‌ها توی حیوانات و انسان‌ها میشن. ویروس هرپس و ویروس آبله ویروسهایی هستن که از DNA دو رشته‌ای ساخته شدن.
نمونه‌هایی ویروسهای حیوانی
ماده ژنتیکی ویروس هپاتیت B، تبخال و آبله DNA دو رشته‌ای دارن، ولی ماده ژنتیکی پاروویروس DNA تک رشته‌ایه. پیکورناویروس یک ویروس RNA تک رشته‌ایه ولی R reovirus یک ویروس با RNA دو رشته‌ای به شمار میره.
فرق بین ویروس گیاهی با ویروس حیوانی چیه؟
عفونت‌هایی که از طریق ویروسهای حیوانی ایجاد میشن، زئونوزهای مشترک بین انسان و دام یا ویروسی نامیده میشن. به‌عنوان مثال میشه به هاری و تب زرد اشاره کنیم. درحالیکه برای ویروسهای گیاهی عفونت حاصل نمیشه بلکه توی گیاه اختلال ایجاد میکنه.
رایج‌ترین شکل ویروس گیاهی شکل میله‌ای با دیسک پروتئینی اونه که لوله‌ای رو در اطراف ژنوم ویروس تشکیل میده. درحالیکه رایج‌ترین شکل ویروسهای حیوانی شامل مارپیچ و ایکوسادرال میشه.
جدول تفاوت ویروس گیاهی و ویروس حیوانی
با توجه به توضیحات بالا و موارد دیگه، برای اینکه تفاوت ویروس گیاهی با ویروس حیوانی رو راحت‌تر بشناسین، ویژگی‌های اونها رو یکجا به طور مختصر توی جدول مقایسه‌ای زیر جمع کردیم:
| مبنای مقایسه | ویروس گیاهی | ویروس حیوانی |
| آلودگی در | ویروسهای گیاهی سلول‌های گیاهی رو آلوده میکنن. | ویروسهای حیوانی سلول‌های حیوانی و انسانی رو آلوده میکنن. |
| پوشش | اینها پوشش چربی – پروتئین ندارن. | اینها پوشش پروتئینی دارن. |
| نوع ماده ژنتیکی | ویروسهای گیاهی بیشتر از RNA ساخته شدن. | ویروسهای حیوانی بیشتر از DNA تشکیل شدن. |
| نوع ژنوم | ژنوم ویروسهای گیاهی بیشتر تک رشته‌ای هستن. | ژنوم ویروسهای حیوانی بیشتر دو رشته‌ای هستن. |
| موارد استفاده توسط انسان | ویروسهای گیاهی ممکنه به‌عنوان ناقل برای انتقال ژن مورد نظر توی گیاهها استفاده بشن | ویروسهای حیوانی ممکنه برای تولید انواع مختلف محصولات با استفاده از تکنیک‌های مهندسی ژنتیک مورد استفاده قرار گیرن. |
| راه نفوذ به سلول | توی سلول‌های گیاهی، ویروسها از طریق منافذ سلولی وارد میشن. | توی سلول‌های حیوانی، ویروسهای حیوانی از طریق اندوسیتوز سلول وارد میشن. |
| مثال‌هایی برای انواع ویروس | ویروس موزاییک تنباکو و ویروس موزاییک لوبیا نمونه‌هایی از ویروسهای گیاهی هستن. | راینوویروس، اچ آی وی و ویروس هپاتیت B از رایج‌ترین ویروسهای حیوانی هستن. |
| بیماری‌های ناشی از این ویروسها | موزاییک گل کلم و رول برگ سیب زمینی از جمله بیماری‌های ناشی از ویروس گیاهی هستن. | آبله، ایدز، فلج اطفال و اوریون از جمله بیماری‌های ناشی از ویروسهای حیوانی هستن. |
جمع‌بندی
نکته آخری که باید بگیم اینه: ویروسها میکروب‌های عفونی هستن که از پروتئین و مواد ژنتیکی ساخته شدن. ویروسهای گیاهی و ویروسهای حیوانی به ترتیب باعث ناهنجاریی توی گیاهها و عفونت‌هایی توی حیوانات و انسان‌ها میشن. باید بدونین که ویروسها از سلول ساخته نمیشن، پس نمیشه اونها رو زنده در نظر بگیریم ولی مرده هم نیستن، چون توی سلول میزبان تکثیر میشن. ما امیدواریم با این مقاله جواب سوال‌هایی که درباره این دو مورد تو ذهنتون بوده، پاسخ داده باشیم.
به نظر شما فرق ویروس گیاهی و ویروس حیوانی که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت ویروس گیاهی و ویروس حیوانی می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع: