آیا می‌دونید تفاوت سال هجری شمسی و هجری قمری در چیه؟ خیلی از ما همیشه به دنبال پاسخ این سوالیم که سال شمسی و هجری قمری چطور محاسبه میشن و چرا سال شمسی و قمری ایجاد شدن؟ سال شمسی براساس حرکت خورشید تعریف میشه این در حالیه که سال قمری براساس حرکت ماه به دور زمین تعریف میشه. بسیاری از مردم دنیا به جای اینکه از تقویم قمری استفاده کنن، برای پیگیری و برنامه‌ریزی‌های خودشون از تقویم شمسی استفاده می‌کنن. طول مدت سال شمسی با سال قمری هجری متفاوته. این تفاوت به نام epact یا فزونگان تعریف میشه که تقریباً این تفاوت برابر با یازده روزه. در این مقاله از دیفرتو همراه ما باشید تا با تفاوت ماه شمسی و قمری آشنا بشید.
تقویم هجری شمسی چیه؟
تقویمی که ما امروزه از اون استفاده می‌کنیم، یکی از دقیق‌ترین تقویم‌های جهانه. این تقویم با عمر ۱۲۵ سال، اولین بار توسط عبدالغفارخان نجم‌الدوله متولد شد. او عبارت ۱۲۶۴ رو در حاشیه تقویم در سال ۸۰۷ جلالی که تقریباً برابر با ۳-۱۳۰۲ هجری قمریه، ثبت کرد. او از این تاریخ به بعد، تقویمی رو در ایران رایج کرد که اساس اون شمسی بود و مبدا اون هجرت پیام اکرم از مکه به مدینه منوره است. نکته‌ای که در اینجا باید به اون توجه کنین اینه که تقویمی که توسط نجم‌الدوله نوشته شده به تقویم هجری شمسی برجی معروفه.
تا قبل از اینکه اسلام وارد ایران بشه سال شامل ۳۶۵ شبانه روز در طول ۱۲ ماه بود. از اونجایی که در اصل یک سال واقعی دقیقاً برابر با ۳۶۵ روز و ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۴۹ ثانیه است و سالی که در گذشته توسط ساسانیان تعیین شده بود دقیقاً ۳۶۵ روز بود، به همین دلیل این ۵ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۴۹ ثانیه، هر ۴ سال یه بار، باعث می‌شد که عید نوروز به طور دقیق با اول فروردین ماه یکی نشه و جالب‌تر اینجا بود که هر ۱۲۰ سال یه بار این روز تبدیل به یه ماه می‌شد.
با توجه به این اتفاق، منجمان ساسانی تصمیم گرفتن که پس از گذشت هر ۱۲۰ سال، این وسط یه سال رو به صورت چرخشی ۱۳ ماهه حساب کنن. یعنی اینطوری می‌شد که پس از ۱۲۰ سال، یه سال دو ماه فروردین داشت.
این تقویم تا پایان دوره ساسانی به همین شکل پیش رفت و مشکل محاسبه تقویم کلاً فراموش شده بود. این تقویم تا بعد از اسلام هم تقریباً استفاده می‌شد تا جایی که هیچ اتفاقی متناسب با تاریخ مقرر اتفاق نمی‌افتاد. این روند ادامه‌دار بود تا اینکه دولت سلجوقی در سده ۵ هجری به دلیل اشتباهاتی که رخ می‌داد، به این نتیجه رسیدن که تقویم جدیدی به وجود بیارن. پس از اتخاذ این تصمیم، حکیم عمر خیام نیشابوری این مسئولیت را عهده‌دار شد تا به همراه گروهی از منجمان برجسته با تنظیم تقویم جلالی این مشکل بی‌سامانی‌ها رو در تقویم برطرف کرد.
تقویم هجری قمری چیه؟
تقویم قمری یکی از مشهودترین تقویم‌هاییه که امروز توسط خیلی از کشورها استفاده میشه. این تقویم براساس گردش ماه ایجاد شده. تقویم قمری مشکلی که در تقویم‌های هجری شمسی بود رو به طور کامل حل کرد. با وجود برخی مشکلاتی که در تقویم قمری وجود داره اما یه مزیت داره که اون هم سادگی تقویمه.
می‌تونیم به طور قطعی بگیم که تقویم قمری اولین تقویم استفاده شده توسط بشره. حتی در تقویم‌های شمسی هم می‌تونیم آثار تقویم قمری رو ببینیم. تقویم قمری به معنیه مبنا قرار گرفتن شکل ماه هست که هنوز هم در گاه‌شماری‌های چینی، کره‌ای، هندو و عبری و سایر موارد دیگه جز لایفنک گاه‌شماری به حساب میاد.
اون چیزی که وجه مشترک این تقویم‌هاست تصحیح شدن اونا برای همزمان شدن با فصل‌هاست. این تقویم‌ها به صورت قمری شمسی در اومدن تا نیاز یاد شده رو تحت پوشش قرار بدن. در میون تمامی تقویم‌هایی که توی دنیا وجود داره تقویم هجری قمری یه تقویم کاملاً قمری باقی مونده.
تفاوت سال شمسی با سال قمری چیه؟
به طور کلی ۱۲ ماه قمری یه سال قمری رو تشکیل میده. ماه قمری مدت زمانیه که طور می‌کشه ماه تغییر شکل بده. همانطور که می‌دونیم ماه در طول یه یک ماه (۳۰ روز) تغییر شکل (ماه کامل، نیم قمر، هلال و دوباره ماه کامل) میده و پس از گذشت یه ماه دوباره به حالت اولیه‌اش برمی‌گرده. یه ماه قمری ۲۹.۵ روز طول می‌کشه، ممکنه بعضی اوقات تغییرات کوچکی در این بازه زمانی رخ بده اما به طور میانگین این مدت زمان همون ۲۹.۵ است.
اما سال شمسی به مدت زمانی گفته میشه که طول می‌کشه تا زمین یه دور کامل به دور خورشید بچرخه. برای بدست اوردن ماه شمسی، کافیه که کل سال شمسی رو به دوازده تقسیم کنین. در حقیقت ماه شمسی یک دوازدهم سال شمسیه. ماه‌های شمسی که در تقویم موجوده در تعداد روزها با هم دیگه فرق می‌کنن. در حقیقت ۶ روز در تقویم اضافه است از این رو برای متناسب شدن تقویم در ۱۲ ماه، ۶ ماه ۳۱ روزه داریم.
تفاوت طول دوره سال شمسی با سال قمری
سال هجری و قمری در تعداد روزهای سال با هم دیگه فرق می‌کنن. همانطور که هم در بالاتر گفتیم، سال قمری دارای ۳۴۵ روزه اما سال شمسی ۳۶۵ روزه. سال شمسی با سال قمری در همین دوره ۱۱ روزه باهم دیگه فرق می‌کنن. هر ۳۳ سال یه بار سال قمری و شمسی با هم دیگه منطبق میشن.
تفاوت تقویم شمسی و تقویم قمری
تقویم شمسی به نسبت تقویم قمری استفاده بیشتری میشه. به همین دلیل استفاده از تقویم شمسی در دنیا رایج‌تره. اما با این وجود مسلمون‌ها و یهودیان بیشترین پیگیری خودشون رو از تقویم قمری انجام می‌دن. اما همونطور که در بالاتر گفتیم، تقویم اسلامی، به نام تقویم هجری شناخته میشه و براساس تقویم قمری بیان شده به همین دلیله که از ۱۲ ماه قمری تشکیل شده. به طور کلی تقویم قمری برای مسلمون‌ها دارای اهمیت بیشتریه چرا که بسیاری از این مناسبت‌ها و ایام مهم تاریخی مسلمون‌ها براساس این تقویم شکل گرفته.
همچنین تقویم یهودیان هم از اصلاحات و تعاریف قمری پیروی می‌کنن و هر ماه با ماه کامل آغاز میشه. اما اونا سال‌ها رو برحسب سال شمسی محاسبه می‌کنن. تقویم چینی هم به نوعی تقویم قمری شمسی به حساب میاد که ترکیبی از تقویم شمسی و تقویم قمری است.
از تفاوت‌ها که بگذریم شاید برای شما هم جذاب باشه که سن خودتون رو برحسب سال قمری محاسبه کنین ما در ادامه به شما روش محاسبه سن برحسب قمری رو بیان کردیم.
فرمول تبدیل سال قمری به شمسی و برعکس
هر سال قمری تقریبا ۱۰ روز و ۲۱ ساعت از سال شمسی کوتاه تره یعنی هر ۳۳ سال شمسی برابر ۳۴ سال قمریه که یعنی برای تبدیل سال شمسی به قمری، عدد سال شمسی رو بر ۳۳ تقسیم می‌کنیم و حاصلش رو با عدد سال شمسی جمع می‌کنیم. فرض کنید تاریخ تولد شما سال ۱۳۶۰ شمسی هست، برای محاسبه تاریخ تولد قمری ابتدا ۱۳۶۰ رو بر ۳۳ تقسیم می‌کنیم: ۴۱. بعدش ۴۱ رو با ۱۳۶۰ جمع می‌کنیم که میشه سال ۱۴۰۱ قمری.
اما برای تبدیل سال قمری به سال شمسی، عدد سال قمری رو بر ۳۴ تقسیم کرده حاصلش رو از عدد سال قمری کم می‌کنیم. مثال: سال ۱۴۱۴ قمری برابر است با ۱۳۷۳ شمسی:
۴۱=۳۴ ÷ ۱۴۱۴
۱۳۷۳=۴۱ – ۱۴۱۴
جمع‌بندی تفاوت هجری شمسی و قمری
در این مقاله از دیفرتو شما را با سال هجری شمسی و سال هجری قمری و تفاوت‌هایی که این دو با هم دارن آشنا کردیم. از این رو شما می‌توانین به راحتی تقویم شمسی هجری و تقویم هجری قمری رو به خوبی درک کنین و تفاوت‌ها اون‌ها بدونید.
به نظر شما فرق بین تقویم هجری شمسی و هجری قمری که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت هجری شمسی و قمری می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع:
سلام
تو اثری که از شهر سوخته پیدا شده تقویم هم هست و این نشون میده اسلام فقط تقویم قمری را به اسم خودش زده.
با عرض سلام و خسته نباشید
تعداد روزهای تقویم قمری و شمسی با هم برابر نیستند به نظرتون کدوم یک از این تقویم ها روزی بیشتری دارند؟
سلام. ممنون از مطالب خوبتون
همیشه تفاوت این تقویم شمسی و قمری برام سال بوده این مقاله شما جالب بود خیلی از سوالام و جواب داد.
مرسی ممنون
به جد عرض می‌کنم، یکی از ساده‌ترین و قابل فهم‌ترین توضیحاتی بودش که در رابطه با این موضوع تا به حال خوندم. دستتون بابت تایپ و همه چیش دردنکنه واقعا
سلام. خیلی خیلی از راهنمایی شما در تبدیل سال قمری به شمسی و بالعکس ممنونم.
سلام وقت بخیر میشه لطفا در مورد نحوی تبدیل تاریخ تولد از شمسی به میلادی رو هم تو سایت تون قرار بدید🙏
سلام
این مطالب واقعاً پادزهر سوالای من بود
واقعا قابل تحسینه ممنون دستتون درد نکنه
آخرش فرق شمسیو قمری رو دونستم 😅
سلام خسته نباشید
مطالب مفید و با جزئیات بود دستتون درد نکنه
اگه جشن و روزهای مهم دین اسلام در روز قمری اتفاق افتاده چرا در روزها و در تقویم شمسی ان رو جشن میگیرن؟
شاید به همین خاطر باشه که روز جشن سعید فطر ایران و عربستان با هم ۱روز فرق میکنه
سلام دست درست برای محتوا و مطالب
فقط فرمول سال میلادی به قمری و شمسی یا برعکسش اثبات نشده؟
سلام خیلیی ممنونم از سایت خوبتون من همیشه برام سوال بود که چطوری تاریخ تولدمو به قمری تبدیل کنم و الان دیگه یاد گرفتم.
چه جالب بود من اصلا نمیدونستم که این سال شمسی رو کی اورده و اینکه چرا هر چهار سال یه بار ماه اسفند میشه ۳۰ روز.
سلام
با وجود این تفاسیر علت اینکه الان ۱۴۰۱ شمسی هستیم که معادل ۱۴۴۴ قمری هست، دلیل تفاوت این ۴۳ سال چیه؟
و آیا همیشه این اختلاف ۴۳ ساله وجود داره؟
خیر در طول زمان این فاصله بیشتر میشه . یعنی هر ۳۳ سال شمسی ، تقویم قمری ۱ سال جلو میوفته .