تفاوت دارما و کارما چیه؟

وقتی انسان به دنیا میاد، یک سری وظایف و مسئولیت­ها از طرف جامعه بهش محول می­شه که جز قوانین جهانیه و فرد باید اون رو بپذیره. از طرفی، هر فرد اعمال و کردار مخصوص به خودش رو داره. اینها همون کارما و دارما هستن که از موضوعات مورد علاقه منه! در این مقاله از دیفرتو، شما رو با تفاوت کارما و دارما و فرق بین این دو آشنا می‌کنیم.

اول با دارما و کارما آشنا بشید!

اسطوره‌های هندی از چند آیین و مذهب مثل هندوئیسم، بودائیسم، جینیسم و غیره تشکیل شده. البته هر مذهب ترویج‌کننده چند اصل اولیه برای جامعه بشریه که انسان رو به سمت الهیت سوق می ­ده. همه مذاهب معتقدن که همیشه راهی برای رسیدن به خدا وجود داره. در هر مذهب باید از یک سری وظایف و مسئولیت­ها پیروی کرد تا به رستگاری رسید. معنویت مختص هندوئیسم نیست. تمام مذاهب و آیین­ها چند اصل مشترک در زندگی دارن. چرخه حیات بشر بر پایه دو اصل استواره: دارما و کارما.

کارما (Karma) چیه؟

به عمل یا نتیجه عمل هر فرد، کارما گفته می­شه که هم به حال و هم به گذشته او مربوطه. کارما نه قانون داره، نه راه مشخص و نه آموزگار.

کارما دلیل اصلی تداوم چرخه حیات و مرگه. تا وقتی که روح خالص نشه و حساب تمام کارماهای خوب و بد رو پس نده، به رستگاری و رهایی نمی­رسه. هر درد یا لذتی که تجربه می­‌کنیم، نتیجه کارهاییه که قبلا انجام دادیم. کارما منحصر به اعمال بد نیست.

فقط زمانی می­شه به رهایی (موکشا) رسید که حساب کارما پاک بشه. کارما هیچ اصل مشخصی نداره و فقط به اعمال انسان در طول زندگی وابسته است.

ثمره کارما مجازات نیست بلکه عواقب نیات درونی ماست. نه تنها اعمالی که انجام می­دیم شامل حال کارما می شه، بلکه نیت پشت انجام کارهای خوب و بد هم مهمه. رفتار انسان منحصر به برخوردش با انسان­های دیگه نیست و نحوه برخوردش با حیوانات و سایر موجودات زنده هم جز کارما به حساب میاد.

کارما همون چرخه بی­رحم زندگی انسانه. تعداد کمی از افراد خیلی زود به رهایی می­رسن وگرنه چرخه تولد و مرگ تا هزاران سال طول می­کشه. طبق اسطوره هندو، انسان می­تونه با نزدیک شدن به خدا، به خاطر کارما طلب بخشش کنه.

تعریف کارما در تمام مذاهب و آیین­ها یکسانه. بنابراین، هیچ سوء برداشتی نسبت به مفهوم کارما وجود نداره یا اگر برداشت غلطی هست، خیلی کم و محدوده.

دارما (Dharma) چیه؟

به مجموعه وظایف و مسئولیت­هایی که راه زندگی درست رو به ما نشون می­ده، دارما می­گن. تعریف دارما در مذاهب مختلف، متفاوته. مثلا:

• هندوئیسم (Hinduism): پذیرفتن نظم طبیعی برای داشتن زندگی درست.
• جینیسم (Jainism): اعتقاد به اصل عدم آزاررسانی و آزارگری به عنوان بخش اصلی دارما
• آیین سیک (Sikhism): دارما یعنی بودن در مسیر تقوا.
• بودیسم (Buddhism): دارما یعنی رعایت آموزه­‌های معنوی و آزادی.

تعریف دارما از مذهبی به مذهب دیگه یا از فردی به فرد دیگه متفاوته. گاهی ممکنه یک جامعه یا فرد چیزی رو دارما تلقی کنن که از نظر یه جامعه یا فرد دیگه آدارما (Adharma یا برخلاف دارما) محسوب می­شه.

مثلا درمورد گوشتخواری. ممکنه یک فرد یا جامعه، خوردن گوشت حیوان رو برای حفظ تعادل زنجیره غذایی دارما بدونه اما یک جامعه یا فرد دیگه، معتقد باشه که خوردن گوشت حیوان آدارماست چون کشتن حیوان برخلاف انسانیته.

بالاترین مرحله از دارما، رسیدن به درک معنویه. می­شه دارما رو راه رسیدن به خدا دونست. طبق قوانین دارما، انسان باید در دایره محدود و مشخصی رفتار کنه که شکستن این قوانین «آدارما» به حساب میاد.

گفته می­شه دارما اصل مهمیه چون به زندگی معنا می­بخشه. در کتاب مقدس هندو به دارما و اصولش اشاره شده. همونطور که در حماسه مهابهاراتا اومده، لرد کریشنا یکی از بهترین مبلغین دارماست. هدف نهایی دارما رسیدن به خداست. کسی که راه دارما رو ادامه می ده، فرد مخلصیه.

دارما بر پایه قوانین انسانی یعنی عطوفت، بخشندگی، صداقت و معنویت بنا شده تا انسان سرمایه جامعه باشه. گاهی در جامعه برداشت اشتباهی از دارما می­شه. شاید راه­ها مختلف باشه اما مقصد یکیه و اون هم اینه که انسان خوبی باشیم و روحمون رو پاک و خالص نگه داریم تا به الهیت برسیم. به نظر میرسه در مذهب کالیوگ (kalyug)، دارما بیشتر به معنویت مربوطه تا ارزش­های انسانی.

تفاوت کارما و دارما

فرق بین دارما و کارما در اینه که دارما از بدو تولد وجود داره اما کارما براساس اعمال انسان در طول زندگی شکل می­گیره. درنهایت هر دو، انسان رو به رستگاری می­رسونن.

1. دارما کاملاً وابسته به زندگی فعلیه اما کارما از زندگی قبلی انسان هم متاثره.
2. دارما بین افراد جامعه تفاوت قائل می­شه اما کارما بین آدم­ها فرق نمی­ذاره.
3. دارما به معنویت مربوطه اما کارما جهانیه و روی هر قشر و نژادی اثر می­ذاره.
4. دارما ثمره مشخصی نداره اما کارما به این نظریه اشاره می­کنه که «زمین گرده».
5. دارما قانون­مداره اما در کارما هیچ محدودیتی وجود نداره.
6. دارما مرشد و مبلغ داره اما کارما به خودی خود درس زندگیه.
7. اغلب از دارما برداشت اشتباه می­شه اما هیچ سوء برداشتی در تعریف کارما وجود نداره.

در جدول زیر، مقایسه بین فرق دارما با کارما بررسی شده.

نتیجه‌­گیری از تفاوت بین دارما و کارما

دارما و کارما هر دو جزو اصول مهم زندگی انسان هستن و بدون این دو، هیچ­کس نمی­تونه به رستگاری برسه. دارما و کارما در هم آمیخته شدن پس به هم وابسته­ هستن. فرد موظفه در محدوده دارما، کارمای اعمالش رو پس بده.

با اینکه در تئوری اختلاف نظر وجود داره، اما هدف نهایی رسیدن به خداست. کارما و دارما مبلغ بخشندگی، انسانیت، صداقت و مهربانی هستن. درهای بهشت به روی انسانی که از دارما پیروی می­کنه و کارمای خوبی داره باز می­شه.

بدون دارما و کارما زندگی انسان پوچ و بی‌­معناست.

منابع:

• muse.jhu.edu
• askanydifference.com