امروزه سی تی اسکن (CT Scan) و ام آر آی (MRI) دو روش عکس برداری خیلی مهم توی علم پزشکی هستن که به تشخیص و درمان دقیق بیماری میلیونها انسان کمک شایانی کردن. هر دوی این دستگاههای تصویربرداری توی بیشتر مراکز درمانی پیدا میشن. این ابزار از ویژگیهای خاصی برخوردارن و برای کاربریهای خاصی از اونها استفاده میشه. معمولا افراد عادی کاربرد دقیق این دو دستگاه رو نمیدونن و نمیتونن تفاوت سی تی اسکن و ام آر آی رو از هم تشخیص بدن، پس این مقاله از سایت دیفرتو رو تا آخر بخونین تا بدونین این دو دستگاه چی هستن.
سی تی اسکن چیه؟
سی تی اسکن، توموگرافی کامپیوتری (محوری) به شمار میره. سیتیاسکنر، اشعه ایکس رو بهکار میگیره تا تصاویری از بدن رو که استخوانها توی اون مشخصه بگیره. توی سی تی اسکن، لامپ پرتو ایکس به دور بیماری که روی میز دراز کشیده میچرخه. در طرف دیگه بیمار، آشکارساز اشعه ایکس وجود داره که پرتو رو دریافت میکنه، این پرتو از بدن بیمار عبور میکنه و به آشکارساز میرسه.
سیتیاسکنر توانایی بررسی سطوح مختلف بافتهای بدن و تراکم داخل یک اندام جامد رو داره و میتونه اطلاعات دقیقتری (به صورت تصویر) از بدن شامل سر، قفسه سینه، ستون فقرات، لگن و باسن، مثانه، سیستم تولید مثل، دستگاه گوارش و … ارائه بده. مزیت اصلی سی تی اسکن (CT Scan) اینه که این وسیله شرایط تصویربرداری راحت، زمان تصویربرداری سریعتر و همچنین تصاویر با وضوح بالایی رو به بیمار ارائه میده. با این حال سی تی اسکن هنوز توانایی خوبی در نشان دادن تفاوتهای واضح بین بافتهای طبیعی و غیر طبیعی نداره.
ام آر آی چیه؟
MRI مخفف تصویربرداری رزونانس مغناطیسیه که نوعی وسیله برای اسکن بدنه. این دستگاه سطح قوی میدانهای مغناطیسی و پالسهای رادیویی رو برای تولید تصاویر دقیق از ساختار داخلی بدن به کار میگیره. ام آر آی (MRI) معمولا برای معاینه واضح هر قسمت از بدن مثل استخوانها و مفاصل، مغز و نخاع، قلب و عروق، سینهها و اندامهای داخلی استفاده میشه.
ام آر آی بهدلیل عدم پخش اشعه رادیویی و اشعه ایکس، میتونه زمان بیشتری رو برای عکسبرداری دقیق صرف کنه، تصویربرداری با این دستگاه گاهی میتونه تا دو ساعت هم طول بکشه. بههرحال، یکی از مزایای اصلی ام آر آی (MRI) اینه که اصلاً خطرات بیولوژیکی نداره. در بیشتر مواقع زمانی که هر یک از این روشهای تصویربرداری میتونن اطلاعات تشخیصی یکسانی رو در مورد یک بیماری خاص ارائه بدن، MRI بهجای سی تی اسکن توصیه میشه.
- پیشنهاد مطالعه: تفاوت دستگاه اشعه ایکس و سی تی اسکن
تفاوت سی تی اسکن و ام آر آی چیه؟
فرق اصلی سی تی اسکن (CT Scan) با ام آر آی (MRI) اینه که سی تی اسکن به شدت روی تشعشعات و پرتوها استواره درحالیکه ام آر آی به هیچ وجه روی پرتوها استوار نیست. در ادامه ۱۳ مورد از تفاوتهای اصلی این دو روش تصویربرداری رو آوردیم:
- چه ایمپلنتهای فلزی توی بدن داشته باشین چه نداشته باشین، سی تی اسکن رو میشه استفاده کرد. درحالیکه اگه بیمار ایمپلنت فلزی توی بدنش داشته باشه، ام آر آی انجام نمیشه.
- سی تی اسکن مقرون به صرفهتر از ام آر آی هست. قیمت MRI معمولا ۲ برابر سیتیاسکنه.
- سی تی اسکن برای تشخیص عفونت مفیده و جراحها رو قادر میکنه تومور و کیست رو شناسایی کنن. MRI برای تشخیص ناهنجاریهای سرتاسر بدن مثل آنوریسم مغزی و تومور مفیده.
- سی تی اسکن معمولاً پنج دقیقه طول میکشه تا یک تصویر با وضوح بالا بگیره، درحالیکه ام آر آی ممکنه پانزده تا دو ساعت برای یک تصویر برداری استاندارد طول بکشه.
- سی تی اسکن نتایج دقیقتری رو در مقایسه با ام آر آی ارائه میده.
- سی تی اسکن برای تصویربرداری ریه و قفسه سینه، آسیبهای استخوانی و تشخیص سرطان مناسبه. ام آر آی برای معاینه بافت نرم مانند آسیب تاندون و رباط، تومورهای مغزی و آسیب نخاعی مناسبه.
- سی تی اسکن اشعه ایکس رو برای تصویربرداری به کار میگیره، درحالیکه MRI، میدان خارجی بزرگ، سه میدان گرادیان مختلف و پالس RF رو برای تصویربرداری به کار میگیره.
- ام آر آی تقریباً همه حالتهای حرکتی تصویربرداری رو ایجاد میکنه که شامل محوری، هالهای، حرکت سهمی و زاویهدار میشه، درحالیکه سی تی اسکن فقط تصویربرداری بهصورت محوری و هالهای انجام میده.
- تشخیص واضح در مورد سی تی اسکن سخته درحالیکه در مورد MRI نسبتا آسانه.
- ام آر آی در مقایسه با سی تی اسکن تفاوتهای واضحی رو بین بافتهای طبیعی و غیر طبیعی ارائه میده.
- سی تی اسکن استخوانهای ستون فقرات رو بسیار بهتر از MRI نشون میده، پس در تشخیص اولیه بیماریهای مهرهها و سایر استخوانهای ستون فقرات مفیدتره.
سمت راست، سی تی اسکن و سمت چپ، ام آر آی
جدول تفاوت سی تی اسکن و امآرآی
توی جدول مقایسهای زیر این ویژگیها رو یکجا جمع کردیم تا درک این تفاوتها برای شما راحتتر بشه:
| مبنای مقایسه | CT Scan | MRI |
| تعریف | سی تی اسکن یک سیستم معاینه داخلی بدنه که ۵ تا ۲۰ دقیقه طول میکشه و تصاویر ۳۶۰ درجه و نماهای مقطعی از بدن رو ایجاد میکنه. از امواج اشعه ایکس استفاده میکنه. | MRI میدان مغناطیسی و امواج رادیویی رو به کمک سیستم کامپیوتری پیشرفته به کار میگیره تا تصاویر دقیقی از ساختارهای داخلی بدن بدست بیاره. |
| شکل | دونات | تخت تمرین |
| مدت زمان عکس برداری | به طور معمول ۵ دقیقه طول میکشه | میتونه ۳۰ دقیقه یا حتی بیشتر طول بکشه |
| کاربرد عمده | مناسب برای بررسی اندامها و جزئیات بدن | مناسب برای دیدن بافت نرم |
| مشخصات تصویر | میتونه بهطور جمعی تصاویر مشخصی از پیوندها، رگهای خونی و اندامهای نرم بگیره | جزئیات کمتری داره. مناسب برای بررسی تفاوت بین انواع مختلف بافتهای نرم |
| اثرات بر روی بدن | بهدلیل استفاده از تشعشعات اشعه ایکس، خطرات بیشتری رو به همراه داره | هیچ ریسک و خطر بیولوژیکی وجود نداره |
| احساس راحتی در تصویربرداری | برای افراد کلاستروفوبیک راحته | برای افراد کلاستروفوبیک استرسزاس |
| ایجاد حساسیت | توی خونریزی حاد حساسیت ایجاد میکنه | معمولا حساسیت ایجاد نمیکنه |
| قدرت تشخیص | ۶۰% سکته مغزی حاد تشخیص داده میشه | ۸۰% سکته مغزی حاد تشخیص داده میشه |
| حساسیت به مواد | مواد فلزی | مواد فرومغناطیسی |
جمعبندی
پزشکها بهمنظور تشخیص درست بیماری، از سی تی اسکن و تصویربرداری ام آر آی استفاده میکنن که هر دو نوع این اسکنها کاربرد مشابهی دارن. ولی روش تولید تصاویر توی هر کدوم از اونها متفاوته. سیتیاسکن، از اشعه ایکس برای تولید تصویر استفاده میکنه ولی تصویربرداری ام آر آی برای تولید تصویر، میدان مغناطیسی و امواج رادیویی به کار میبره. سی تی اسکن رایجتر و کم هزینهتره، ولی در کل ام آر آی تصاویر دقیقتری ایجاد میکنه.
به نظر شما فرق سی تی اسکن و ام آر آی که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت سی تی اسکن و ام آر آی میدونید یا فکر میکنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع: