نیروی مغناطیسی و الکتریکی هر دو از نیروهایی مهمن که توی طبیعت وجود دارن. نیروهای الکتریکی نیروهایی هستن که تحت تاثیر بارهای الکتریکی ایجاد میشن درحالیکه نیروهای مغناطیسی نیروهایی هستن که تحت تاثیر دوقطبیهای مغناطیسی ایجاد میشن. هر دوی این مفاهیم یعنی نیروی مغناطیسی و نیروی الکتریکی توی زمینههای مختلفی مثل مکانیک، الکترومغناطیس، الکترواستاتیک، مغناطیس استاتیک و چند زمینه مختلف دیگه که مرتبط با فیزیک هستن، کاربرد دارن. توی این مقاله از سایت دیفرتو قصد داریم ویژگیهای این نیروها رو بررسی کنیم تا بدونیم تعاریف اونها، کاربردها، شباهتها و اینکه تفاوت نیروی الکتریکی و نیروی مغناطیسی چی هست.
نیروی الکتریکی چیه؟
نیروهای الکتریکی به نیروهایی گفته میشن که در اثر فعالیت بارهای الکتریکی ایجاد میشن. در کل دو نوع بار الکتریکی وجود داره که یکی مثبته و اونیکی منفی و کلا این بار الکتریکی توسط میدان الکتریکی مرتبط با اون توصیف میشه. میدان الکتریکی و بار الکتریکی دقیقا مثل قضیه “مرغ و تخم مرغ” هستن که باید یکی از اونها برای توصیف اونیکی به کار بره. میشه گفت میدان الکتریکی رو همه بارهای الکتریکی چه متحرک و چه ساکن تولید میکنن. همچنین یک میدان الکتریکی میتونه با استفاده از هر میدان مغناطیسی متغیر زمانی هم تولید بشه.
توی هر میدان الکتریکی چند تا پارامتر یا المان مهم وجود داره که باید حتما در نظر گرفته بشه و برای محاسبه این میدان لازمه. این پارامترها عبارتن از شدت میدان الکتریکی، پتانسیل میدان الکتریکی و چگالی شار الکتریکی. برای محاسبه میدان الکتریکی باید چند نکته رو در نظر بگیرین که یکی از این نکات در زیر هست:
- پتانسیل الکتریکی: پتانسیل الکتریکی توسط یک بار نقطهای و با فرمول V = Q/4πεr به دست میاد.
- پتانسیل میدان الکتریکی: نیروی الکتریکی وارد بر یک بار نقطهای با بار q که در داخل یک میدان الکتریکی قرار میگیره با فرمول F = V q نشان داده میشه که توی اون V پتانسیل میدان الکتریکی در اون نقطه هست.
به طور کلی نیروهای الکتریکی میتونن هم جاذبه داشته باشن و هم دافعه، مثلا اگه هر دو بار از یک نوع (منفی یا مثبت) باشن، نیروی الکتریکی ایجاد شده اون از نوع دافعه میشه و اگه این بارها از انواع مختلف (یکی مثبت و دیگری منفی) باشن، نیروی الکتریکی از نوع جاذبه ایجاد میشه.
نیروی مغناطیسی چیه؟
نیروی مغناطیسی نیرویی هست که توسط دو تا آهنربا ایجاد میشه، یعنی یک آهنربا به تنهایی نمیتونه نیروی مغناطیسی رو ایجاد کنه. پس نیروهای مغناطیسی زمانی ایجاد میشن که یک آهنربا، یک ماده مغناطیسی یا یک سیم حامل جریان توی یک میدان مغناطیسی خارجی قرار بگیره.
معمولا محاسبه نیروهای ناشی از میدانهای مغناطیسی یکنواخت آسونه، ولی محاسبه نیروهای ناشی از یک میدان مغناطیسی نامنظم نسبتاً سخته. نیروهای مغناطیسی بر حسب نیوتن اندازه گیری میشن و این نیروها همیشه به صورت متقابل هستن، یعنی دو قطب مقابل هم دارن. آهنربا دو قطب داره که او قطبها عبارتن از قطب جنوب و قطب شمال. توی نیروی مغناطیسی هم، قطبهای مشابه همدیگه رو دفع میکنن ولی درحالیکه قطبهای مخالف همدیگه رو جذب میکنن.
فرق بین نیروی الکتریکی و نیروی مغناطیسی چیه؟
نیروهای الکتریکی میتونن توسط بارهای الکتریکی ثابت یا متحرک تولید بشن، درحالیکه نیروهای مغناطیسی فقط با بارهای متحرک مغناطیسی (آهنرباها) تولید میشن. از طرفی هم به صورت نرمال نیروی مغناطیسی وارد بر یک بار متحرک همیشه نسبت به جهت حرکت و میدان مغناطیسی وجود داره و به اون جهت حرکت وابستس، درحالیکه نیروی میدان الکتریکی روی یک بار متحرک، همیشه موازی با میدان الکتریکی هست و به جهت حرکت بستگی نداره.
جمعبندی
چهار نیروی مهم توی طبیعت شامل نیروی گرانشی، نیروی هستهای ضعیف، نیروی هستهای قوی و نیروی الکترومغناطیسی میشه. جالبه بدونین که نیروهای الکتریکی و نیروهای مغناطیسی وقتی با همدیگه ترکیب میشن، نیروی الکترومغناطیسی رو ایجاد میکنن که یکی از این چهار نیروی مهم توی طبیعت هست.
به نظر شما فرق نیروی مغناطیسی و نیروی الکتریکی که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت نیروی مغناطیسی و نیروی الکتریکی میدونید یا فکر میکنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع: