ما توی این مطلب میخوایم بدافزارها، جاسوس‌افزارها و فرقشون با هم رو بررسی کنیم. هر دوی این برنامه‌ها تهدیدات سیستمی قابل توجهی هستن که هر کدوم میتونن به روش خاص خودشون آسیب‌های قابل توجه نرم افزاری و سخت افزاری رو به کامپیوتر شما وارد کنن. برای یک بدافزار یا جاسوس افزار فرقی نمیکنه کامپیوتر مورد نظر برای چه نوع کاربری استفاده میشه میخواد یک کامپیوتر خانگی باشه که شما از اون برای وب گردی استفاده میکنین یا اینکه شبکه‌ای از کامپیوترهای مورد استفاده توی یک شرکت تجاری یا یک سازمان باشه. پس درک کردن هر دو اصطلاح و تفاوت اونها خیلی مهمه به همین خاطر این مقاله از سایت دیفرتو رو دنبال کنین تا بدونین تفاوت بدافزار و جاسوس افزار چیه.
بد افزار چیه؟
بدافزار نوعی نرم افزار مخربه یعنی میشه اون رو بهعنوان نوع خاصی از کد یا برنامه کاربردی تعریف کرد که به طور خاصی برای آسیب رساندن به دستگاههای الکترونیکی ایجاد و تعریف شدن. در واقع بدافزار یک اصطلاح جامع هست که شامل انواع نرم افزارهای مخرب مثل ویروس، اسب‌های تروجان، کرم‌های سیستمی، جاسوس افزارها و غیره میشه. تقریباً میشه گفت هر نوع برنامه مخربی توی بدافزارها وجود داره. بهعنوان مثال بدافزار میتونه باعث بشه که خیلی از تبلیغات اینترنتی ویروسی روی صفحه نمایش کامپیوترتون ظاهر بشه و اگه به طور تصادفی روی اونها کلیک کنین، اون تبلیغ‌ها میتونن به دستگاه شما ضرر بزنن و اطلاعات شما رو تخریب کنن.
این ویژگی‌های بدافزار باعث شده که هکرها یا مجرم‌های سایبری از اون برای مختل کردن یا آسیب رساندن به سیستم‌های کامپیوتری کاربرها استفاده کنن. این نوع برنامه‌ها برای از بین بردن داده‌ها و منابع اطلاعاتی یک سازمان یا یک فرد طراحی شدن پس میتونن توی سیستم باعث خطا بشن و عملکرد اون سیستم رو کاهش بدن. در صورت نصب نرم افزار ویروسی، باز کردن یک ایمیل خاص، وب گردی توی اینترنت و خیلی روش‌های دیگه میشه با بدافزار روبرو شد.
رایج‌ترین راه برای محافظت از سیستم شما در برابر بدافزار، نصب نرم افزارهای ضد بدافزار یا آنتی ویروسه. بیشتر بدافزارها رو میشه با استفاده از یک برنامه آنتی ویروس ساده هم اسکن یا حذف کرد.
جاسوس افزار چیه؟
جاسوس افزار نرم افزاریه که به طور مخفیانه اطلاعات مربوط به فعالیت‌های کاربرهای مختلف رو توی سیستم خودش ثبت میکنه. جاسوس افزار میتونه جزئیات کارت اعتباری شما رو ضبط کنه و بعدا توسط مجرم‌های سایبری از اونها برای خرید غیرمجاز، برداشت پول و غیره استفاده بشه. البته جاسوس افزار هم یک نوع بدافزاره که اعمال و اطلاعات کاربر رو مشاهده، ردیابی و ذخیره میکنه، یعنی جاسوس افزار میتونه اطلاعات شخصی کاربر رو جمع آوری کنه.
در کل جاسوس افزار برای جاسوسی از فعالیت‌های کامپیوتری افراد و سازمان‌ها طراحی شده. وقتی که کامپیوتری به جاسوس افزاری آلوده میشه، گذرواژه‌ها و هر نوع فعالیت‌های اینترنتی مثل سایت‌هایی که بازدید میکنین رو ردیابی میکنه. علاوه بر این جاسوس افزار میتونه حساب‌های شخصی یک کاربر توی رسانه‌های اجتماعی رو هم ردیابی کنه. نحوه کارشون به این شکله که توی پس زمینه سیستم اجرا میشن و داده‌هایی مثل اطلاعات شخصی کاربر (مشخصات کارت بانکی، حساب و اکانت‌های بانکی و اینترنتی، رمزهای عبور برنامه‌های مربوط به ارز دیجیتال و …) رو به سرقت میبرن.
جاسوس افزار همونطوری که از اسمش پیداس، هدفش رصد اعمال کاربرهای کامپیوترها هست. شناسایی این نرم افزارهای جاسوسی کمی دشوارتره، چون میتونه سیستم کاربرها رو بدون خبردار شدن اونها و در خفا آلوده کنه.
فرق بین بدافزار و جاسوس افزار چیه؟
جاسوس افزارها نسبت به بدافزارها بهتر میتونن خودشون رو پنهان کنن ولی امروزه ما میتونیم از آنتی جاسوس افزار برای حذف نرم افزارهای جاسوسی استفاده کنیم. پس به جای پیشگیری کردن، استفاده از برنامه‌های ضد جاسوس افزار در مرحله حذف موثرتر هستن. توجه کنین که جاسوس افزارها آسیب خیلی کمتری رو نسبت به بدافزار به کامپیوتر شما وارد میکنن و همچنین برخلاف بدافزارها نمیتونن خودشون رو توی یک سیستم تکثیر کنن.
جدول تفاوت بدافزار و جاسوس
حالا ما توی این قسمت جدولی رو آوردیم که خلاصه وار و به صورت یکجا تفاوت بین بدافزار و جاسوس افزار رو به ما نشون میده تا بهتر بتونیم فرق بین این دو رو تشخیص بدیم:
| مبنای مقایسه | بدافزار | جاسوس افزار |
| اساس | بدافزار رو میشه بهعنوان نوع خاصی از کد یا برنامه کاربردی تعریف کنیم که به طور خاص برای آسیب رساندن به دستگاههای الکترونیکی یا افرادی که از اون دستگاه‌ها استفاده میکنن به کار بره. | جاسوس افزار نرم افزاریه که به طور مخفیانه اطلاعات مربوط به فعالیت‌های کاربرها رو توی سیستم و برنامه خودش ثبت میکنه تا بعدا از اونها برای سواستفاده و برعلیه همون شخص استفاده منه. |
| مضر بودن | مضرتر از جاسوس افزارهاس یعنی آسیب نرم افزاری و سخت افزاری بیشتری رو به کامپیوتر وارد میکنه. | اما جاسوس افزارها نسبت به بدافزار آسیب نرم افزاری و سخت افزاری کمتری رو به بار میارن. |
| خود تکثیری | بدافزار میتونه خودش رو تکثیر کنه تا بخش‌های مختلف کامپیوتر رو در بر بگیره یا در صورت استفاده از آنتی ویروس همچنان بتونه توی سیتم دوام بیاره. | جاسوس افزار نمیتونه خودش رو تکثیر کنه، چون به این ویژگی نیاز نداره و به این روش کار نمیکنه. |
| انواع | بدافزار یک اصطلاح کلیه که شامل انواع نرم افزارهای مخرب سیستمی مثل ویروس، اسب‌های تروجان، کرم‌ها سیستمی، نرم افزارهای جاسوسی و غیره میشه. | اما جاسوس افزار فقط یکی از انواع بدافزارها به شمار میره. |
| نحوه شناسایی و حذف اونها | بیشتر بدافزارها رو میشه با استفاده از یک برنامه آنتی ویروس اسکن یا حذف کرد. | ما برای شناسایی جاسوس افزار احتمالی توی سیستم خودمون میتونیم از آنتی جاسوس افزارها استفاده کنیم تا اونها رو حذف کنیم. |
| قدرت آسیب رساندن | بدافزار میتونه به داده‌ها و منابع اطلاعاتی داخل سیستم و حتی قطعات سخت افزاری آسیب برسونه که این‌ها باعث خطا میشه و عملکرد سیستم رو کاهش میده و حتی در مواقعی کامپیوتر رو کلا خراب میکنه. | جاسوس افزار داده‌های کاربرها رو بدون اینکه سیستم خبردار بشه جمع آوری میکنه و در اختیار اشخاص دیگه قرار میده تا از اون اطلاعات سو استفاده کنن. |
جمع‌بندی
به طور خلاصه گفتن این نکات مهمه که نرم افزارهای جاسوسی یا همون جاسوس افزارها خودشون نوعی بدافزار به شمار میرن و از طرفی هم همه بدافزارها جاسوس افزار نیستن. پس بهتره قبل از اینکه یک نرم افزار رو نصب کنین، در مورد اون اطلاعات کسب کنین تا مطمئن بشین اون برنامه جاسوس افزار یا بدافزار نیست. همچنین مهمه که بعضی اوقات کامپیوتر خودتون رو با استفاده از آنتی ویروس و ضد بدافزار چک کنین تا احیا اگه هر کدوم از اونها توی سیستم شما بود از بین برن.
به نظر شما فرق بدافزار و جاسوس که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت بدافزار و جاسوس می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع: