مارک زاکربرگ در اکتبر ۲۰۲۱ اعلام کرد که فیسبوک نام خودش رو به متا تغییر داده. متا (Meta) عبارت است از صفتی که یک شی به خودش اشاره داره. اما ظاهراً این تعریف برای متاورس، ناقصه. این خبر باعث کنجکاوی زیادی شد و این سوال رو تقویت کرد “متاورس (Metaverse) دقیقاً چیه؟”. به نظر میرسه متاورس، همون واقعیت مجازی (Virtual reality) هست و واقعیت مجازی یا VR رو در خودش جای داده، اما این تعریف در کل، یک ایده عمومی نیست. پس، متاورس دقیقاً چیه و آیا برای دسترسی به اون به یک هدست واقعیت مجازی متعلق به فیسبوک نیاز هست؟ در این مقاله از سایت دیفرتو، شما رو با فرق بین متاورس و واقعیت مجازی آشنا می‌کنیم.
متاورس چیه؟
مفهوم متاورس واژه جدیدی نیست. با این حال، چیزیه که بسیاری از مردم برای اولین بار در مورد اون می‌شنون. این اصطلاح برای اولین بار در سال ۱۹۹۲ در رمان “تصادف برفی” نیل استفنسون استفاده شد. در این رمان، متاورس یک فضای مشترک مجازیه که واقعیت مجازی، واقعیت افزوده (AR) و اینترنت رو در خودش جای داده.
به نظر میرسه ایده متاورس که توسط فیسبوک و سایر شرکتهای فناوری ارائه شده، خیلی به این تعریف شبیه باشه. با این حال به نظر میرسه تعریف دقیق متاورس بستگی به این داره که چه کسی درباره اون صحبت میکنه. متاورس در اصل نسخه جدیدی از اینترنت هست که تأکید بیشتری بر دنیای مجازی داره.
به جای بازدید از وبسایت‌ها با استفاده از مرورگر، با گشت و گذار در دنیای مجازی، با گزینه استفاده از واقعیت مجازی و واقعیت افزوده به اطلاعات دسترسی خواهید داشت.
واقعیت مجازی چیه؟
واقعیت مجازی (VR) استفاده از فناوری رایانه برای ایجاد یک محیط شبیه‌سازی شده هست. برخلاف رابط‌های کاربری سنتی، واقعیت مجازی کاربر رو در یک تجربه قرار میده؛ یعنی خودش در قامت فردی در دنیای مجازی، به سر میبره.
کاربران به جای مشاهده یک صفحه نمایش در مقابل خودشون، می‌تونن با دنیای سه بعدی تعامل داشته باشن. با شبیه‌سازی حواس گوناگونی مانند بینایی، شنوایی، لامسه و حتی بویایی، کامپیوتر به دروازه ورود به این دنیای مصنوعی تبدیل میشه. تنها محدودیت تجربه‌‌ی واقعیت مجازی تقریباً واقعی، در دسترس بودن محتوا و قدرت محاسباتی سبک هست.
واقعیت مجازی، تجربه متفاوتی در صنعت بازی ایجاد کرده
آشنایی با مفهوم واقعیت مجازی و متاورس
وقتی صحبت از درک مفاهیم واقعیت مجازی و متاورس میشه، بیشتر مردم، اونو واقعیت مجازی رو در نظر می‌گیرن. از طرفی متاورس یک مفهوم بسیار جدیده و برای بیشتر مردم مبهمه. همونطور که مارک زاکربرگ اعلام میکنه، این پدیده جدید به کاربران این امکان رو میده که به جای تماشای محتوا، اون رو احساس کنن. از این رو، هنگامی که ما تعریف Metaverse رو با اونچه در مورد VR می‌دونیم مقایسه می‌کنیم، اطلاعات ما بسیار مبهم هست. علاوه‌بر این، این احتمال وجود داره که شرکتهای فناوری همچنان در حال کشف پتانسیل Metaverse باشن.
طبق گفته فیسبوک، تغییر نام تجاری این برند برای حمایت از توسعه متاورس مهم هست. علاوه‌بر این، اون‌ها از شما می‌خوان از نامی برای برندشان استفاده کنید که بتونه پروژه فعلی، اون رو بهتر نشون بده. جدای از این، فیسبوک به دلیل داشتن سیستم‌های ضعیف حریم خصوصی داده‌ها با مشکلات زیادی نیز مواجه بوده. از اونجایی که Metaverse از فناوری بلاکچین استفاده میکنه، فرصتی عالی برای فیسبوک هست تا مشکلات شهرت خود رو برطرف کنه. با این حال، برخی از کارشناسای فنی هم ادعا می‌کنن که متاورس فقط برای ایجاد سر و صدا در بین مردم هست و تمرکز اصلی اون، ارتقاء چارچوب فعلی اینترنت هست.
مالکیت بر فناوری
یکی از دغدغه‌های مردم با راه‌اندازی هر فناوری جدید، مربوط به مالکیت اون هست. از اونجایی که فیسبوک مالک Oculus Rift هست، جایگاه مهمی در پیشرفت واقعیت مجازی داره. اما این موضوع ارتباطی به خود فناوری نداره یا این حق رو نداره که اون رو مال خودش بدونه.
وقتی صحبت از متاورس به میون میاد، فیسبوک در بین یکی از شرکت‌هایی قرار می‌گیره که از توسعه اون پشتیبانی میکنه. مایکروسافت از شرکتهای بزرگ دیگه‌ایه که از Metaverse برای توسعه پلتفرم‌های دیجیتال استفاده میکنه و در واقع، یک پلتفرم واقعیت ترکیبی به نام Microsoft mesh راه‌اندازی شده که شباهت زیادی به خدمات متاورس داره.
علاوه‌بر این، با توجه به اظهارات مختلف فیسبوک، به نظر میرسه این شرکت در توسعه برخی از جنبه‌های Metaverse کمک‌کننده خواهد بود. با این حال تنها پلتفرم متاورس، فیسبوک نخواهد بود و به این معنی هست که متاورس، خود رو به بیش از یک شرکت گسترش خواهد داد.
امکانات دنیای مجازی مشترک
اساساً Metaverse یک فضای مجازی مشترک رو نشان میده که هر کسی میتونه از طریق اینترنت به اون دسترسی داشته باشه. با این حال، فناوری‌های واقعیت مجازی در حال حاضر به کاربران اجازه میده تجربه مشابهی داشته باشن. علاوه‌بر این، مفهوم فضای مجازی شبیه برنامه‌های VR موجود هست. شناسایی کاربر در آواتارهای شخصی اون‌ها اتفاق میفته. همچنین، اون‌ها می‌تونن به راحتی با همدیگه و مکان‌های مجازی تعامل داشته باشن. علاوه‌بر این، کاربران می‌تونن محصولات و محیط‌های مجازی مانند NFTها رو بسازن یا خریداری کنن. تفاوت اصلی که می‌تونیم اینجا به اون اشاره کنیم محدودیت اندازه دنیای مجازی فعلی هست. در حالیکه متاورس پتانسیل دسترسی به کل اینترنت رو داره.
استفاده از هدست
طبق اطلاعات بدست اومده، متاورس برای دسترسی به خدماتش نیازی به استفاده از هدست واقعیت مجازی نداره. اما کارشناسان میگن که بخش عمده‌ای از خدمات متاورس برای کاربران هدست واقعیت مجازی در دسترس خواهد بود. علاوه‌بر این، به این معنی هم هست که مرز بین استفاده از واقعیت مجازی و مرورگر اینترنت نامشخص خواهد شد. پس میشه انتظار داشت که هدست‌های واقعیت مجازی برای انجام فعالیت‌هایی که معمولاً از طریق تلفن‌های هوشمند انجام میدیم مفید باشن. اگر Metaverse به همون اندازه‌ای که مارک زاکربرگ انتظار داشت گسترش پیدا کنه، واقعیت مجازی ممکنه فقط به یک محصول خاص و جانبی تبدیل بشه.
محدودیت‌های فنی
واضحه که Metaverse پتانسیلی فراتر از واقعیت مجازی داره. در واقع، متاورس با هر دستگاه AR یا هر نوع دستگاهی که به اینترنت متصل میشه، سازگار هست. پس به این معنی هست که Metaverse دارای ویژگی‌های مختلفیه که واقعیت مجازی به تنهایی نمی‌تونه از اون‌ها پشتیبانی کنه. به عنوان مثال، متاورس میتونه از فناوری AR برای پیاده‌سازی اون در دنیای واقعی استفاده کنه. علاوه‌بر این، طراحی فضاهای مجازی در هر مکانی بدون نیاز به هدست قابل دسترسی خواهد بود.
پتانسیل‌ها و کاربردها
به نظر میرسه متاورس پتانسیل و کاربردهای گسترده‌تری نسبت به واقعیت مجازی داره. امروزه ما از فناوری واقعیت مجازی در بخش‌هایی مانند آموزش، ورزش و درمان استفاده می‌کنیم. با این حال مردم هنوز هم اون رو به عنوان نوعی سرگرمی در نظر می‌گیرن.
از طرفی متاورس از نظر کاربرد، مقیاس‌پذیری بیشتری داره. در واقع، این نسخه نسبتاً بهبود یافته‌تر از اینترنت فعلی ما هست. علاوه‌بر این، کارشناسان معتقدن که متاورس میتونه روش کار کردن افراد، اینترنت‌گردی و نحوه استفاده از رسانه‌های اجتماعی رو تغییر بده. تعداد قابل توجهی از مردم هستن که هنوز از واقعیت مجازی استفاده نمی‌کنن، اما در مورد متاورس این امر بسیار بعید به نظر میرسه.
آیا متاورس میتونه جای اینترنت رو بگیره؟
اگر تاثیر واقعیت مجازی رو در نظر بگیریم، متاورس نمی‌تونست به اون نقطه‌ای که باید می‌رسید، برسه. علاوه‌بر این محدودیت‌های خاصی در زمان استفاده از هدست واقعیت مجازی وجود داره. اما در مورد متاورس، افراد با یا بدون هدست می‌تونن به خدمات اون دسترسی داشته باشن. از این رو میشه انتظار تاثیر بهتری از اون رو در مقایسه با واقعیت مجازی داشت.
تفاوت متاورس با واقعیت مجازی چیه؟
چند تفاوت مهم بین متاورس با واقعیت مجازی وجود داره. در اینجا به شش تمایز کلیدی بین این دو اشاره می‌کنیم.
برخلاف متاورس، تعریف واضحی از واقعیت مجازی وجود داره.
بارزترین تفاوت بین واقعیت مجازی و متاورس اینه که واقعیت مجازی امروزه به خوبی درک شده، در حالیکه متاورس این‌گونه نیست.
به گفته مارک زاکربرگ متاورس، اینترنت تجسم یافته‌ای هست که به جای تماشای محتوا، شما در درون اون هستید. اعلامیه اخیر مایکروسافت، متاورس رو به عنوان دنیای دیجیتالی پایدار که توسط دوقلوهای دیجیتالی از افراد، مکان‌ها و چیزها زندگی میکنه توصیف کرده.
این توصیفات در مقایسه با درک ما از واقعیت مجازی بسیار مبهم هستن. حتی ممکنه خود شرکتهای فناوری هم تعریف کاملی از واقعیت مجازی نداشته باشن.
به گفته فیسبوک، با ظهور متاورس تصمیم برای تغییر دادن برند خودش ضرورت داشت. اون‌ها نامی رو می‌خواستن که نشان‌دهنده‌ی کاری باشه که روی اون کار می‌کردن، اما مطمئناً این تنها دلیل قابل قبول برای انجام این کار نبود. همچنین میشه استدلال کرد که متاورس چیزی بیش از یک کلمه رایج برای توصیف پیشرفت‌های فناوری در اینترنت موجود نیست.
متاورس، تجربه زندگی در فضای مجازی!
فیسبوک مالک هیچ یک از این دو فناوری نیست.
سوال احتمالی دیگه در مورد متاورس اینه که واقعاً چه کسی میتونه اون رو به درستی تعریف کنه!
فیسبوک به عنوان مالک Oculus Rift نقش مهمی در توسعه واقعیت مجازی ایفا میکنه. اما در عین حال، اونا فقط یک بازیگر در یک صنعت عظیم هستن.
همین امر در مورد متاورس هم صادق هست. فیسبوک ممکنه نام خودش رو به Meta تغییر داده باشه، اما اون تنها شرکتی نیست که درگیر این تکنولوژی هست. به عنوان مثال، مایکروسافت اخیراً Microsoft Mesh رو که نسخه خودش از یک پلتفرم واقعیت ترکیبی با شباهت‌هایی به متاورس داره، معرفی کرده و تعاریف مختلفی از اون رو ارائه داده. علاوه‌بر این، بیانیه اخیر فیسبوک به این واقعیت اشاره داره که اون‌ها خودشون رو به جای خود متاورس، به عنوان سازندگان بخشی از اون می‌بینن. این یعنی که واقعیت مجازی هم مثل متاورس، چیزی بزرگتر از یک شرکت خواهد بود.
متاورس شامل یک دنیای مجازی مشترک است.
متاورس یک فضای مجازی مشترکه که کاربران می‌تونن از طریق اینترنت به اون دسترسی داشته باشن. همچنین بدیهیه که هدست‌های VR از قبل به شما اجازه انجام اون رو میدن. فضای مجازی در متاورس نیز شبیه به چیزیه که قبلاً در برنامه‌های واقعیت مجازی وجود داشت.
انتظار میره کاربران توسط آواتارهای شخصی که در مکان‌های مجازی با یکدیگر تعامل دارن شناسایی بشن. علاوه‌بر این، اون‌ها قادر خواهند بود آیتم‌ها و محیط‌های مجازی مانند NFT رو خریداری کنن یا بسازن. به عنوان تفاوت اصلی میشه گفت با اینکه دنیای مجازی از نظر اندازه محدود هست، اما به نظر میرسه متاورس بتونه دسترسی به کل اینترنت رو فراهم کنه.
در واقعیت مجازی، متاورس قابل دسترسی خواهد بود.
متاورس شما رو ملزم به پوشیدن هدست واقعیت مجازی نمی‌کنه. اما اعتقاد بر اینه که بخش بزرگی از این سرویس برای کاربران هدست قابل دسترسی خواهد بود.
به عبارتی مرز بین گشت و گذار در اینترنت و استفاده از واقعیت مجازی احتمالاً از بین میره. هدست‌های واقعیت مجازی ممکن هست برای کارهایی که معمولاً با استفاده از تلفن‌های هوشمند انجام میشن، استفاده بشن. اگر متاورس به اندازه‌ای که فیسبوک انتظار داره، محبوب بشه، واقعیت مجازی احتمالاً به یک محصول خاص تبدیل خواهد شد.
به‌طور بالقوه متاورس بسیار بزرگتر از VR است.
امروزه واقعیت مجازی برای آموزش، درمان و ورزش استفاده میشه. اما هنوز هم میشه گفت که بیشتر به عنوان یک نوع سرگرمی شناخته شده.
متاورس، حداقل از نظر مقیاس، بسیار بیشتر شبیه نسخه جدید و بهبودیافته اینترنت به نظر میرسه. انتظار میره متاورس بتونه روش کار افراد، دسترسی به رسانه‌های اجتماعی و حتی گشت و گذار در وب رو تغییر بده، به عبارتی با اینکه بسیاری از مردم واقعیت مجازی رو کاملا نادیده گرفتن، بعیده که همین اتفاق در مورد متاورس هم رخ بده.
متاورس به فناوری واقعیت مجازی محدود نخواهد شد.
به عنوان آخرین نکته، متاورس به واقعیت مجازی محدود نخواهد شد. در عوض، هم با استفاده از دستگاه‌های واقعیت افزوده و هم هر دستگاهی که قبلاً برای اتصال به اینترنت از اون استفاده می‌کردید، قابل دسترسی خواهد بود.
این منجر به ایجاد ویژگی‌های مختلفی میشه که تنها با واقعیت مجازی امکان‌پذیر نبود. به عنوان مثال، واقعیت مجازی به جنبه‌های متاورس این اجازه رو میده تا به دنیای واقعی نمایش داده بشن.
فضاهای مجازی هم به گونه‌ای طراحی میشن که بشه در هر مکانی و بدون نیاز به هدست به اون‌ها دسترسی داشت.
نتیجه‌گیری
با وجود این واقعیت که Metaverse دارای پتانسیل و خدمات پیشرفته‌تری هست، ممکنه نتونه به عنوان یک عامل فراگیر، جایگزین اینترنت بشه. از طرفی با اینکه هدست‌های واقعیت مجازی جایگزین بهبودیافته‌ای برای صفحه نمایش رایانه می‌باشن، متاورس جایگزین بهبودیافته‌ای برای اینترنت ما ارائه میده. با این حال هیچ یک از اینها قصد جایگزینی سایر فناوری‌های موجود رو ندارن.
به نظر شما فرق متاورس با واقعیت مجازی که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت بین متاورس با واقعیت مجازی (VR) چیه؟ می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع: