تفاوت آمینو اسید و پروتئین چیه؟

آمینو اسید و پروتئین دو نوع بیومولکول مهم توی بدن هستن. توالی آمینو اسیدی که به صورت رشته‌ای از طریق پیوندهای پپتیدی (peptide bonds) به هم متصل میشه رو پروتئین میگن. تفاوت اصلی بین اسید آمینه و پروتئین اینه که اسید آمینه بلوک سازنده پروتئینه درحالیکه پروتئین به‌عنوان یک مولکول ساختاری و عملکردی توی بدن نقش حیاتی داره. بیست اسید آمینه تو سنتز پروتئین‌ها در موجودات زنده نقش دارن. هم آمینو اسید و هم پروتئین‌ها رو میشه از طریق رژیم غذایی وارد بدن کرد. پروتئین‌های موجود در رژیم غذایی طی مراحل حضم به اسیدهای آمینه تجزیه میشن. پس بدن ما تمام پروتئین‌های مورد نیاز برای عملکرد یک سلول بدن رو سنتز میکنه. توالی اسید آمینه یک پروتئین توسط دستورالعمل‌های موجود در ژن‌ها تعیین میشه. اینها و خیلی از موارد دیگه که در ادامه این مقاله از سایت دیفرتو میگیم، تفاوت آمینو اسید و پروتئین هستن. پس این مطلب رو تا اخر دنبال کنین.

آمینو اسید (Amino Acid) چیه؟

اسید آمینه به یک مولکول آلی ساده در بدن اشاره میکنه. به طور کلی، بیست اسید آمینه مختلف، که به‌عنوان بلوک‌های سازنده پروتئین‌ها عمل میکنن، میتونن شناسایی بشن. اونها اسیدهای آمینه جهانی نامیده میشن. همه آمینو اسیدها یک ساختار اساسی و مشترک دارن که توی اون چهار گروه شیمیایی به اتم کربن مرکزی متصل میشن.

این چهار گروه شیمیایی عبارتند از یک گروه آمینه (NH_۲)، یک گروه اسید کربوکسیلیک (COOH)، یک اتم هیدروژن (H) و یک زنجیره جانبی متغیر (R). هر دو گروه کربوکسیلیک و آمینو به یک کربن متصل هستن. ساختار یک اسید آمینه معمولی در شکل زیر نشان داده شده.

بر اساس ترکیب گروه R، خواص فیزیکی و شیمیایی زنجیره آمینو اسید ممکنه با همدیگه متفاوت باشه. هر یک از زنجیره‌های اسید آمینه با یک کدون (دسته کوچکی از نوکلئوتیدهای ‌DNA و RNA) در کد ژنتیکی نشون داده میشه. توالی کدون یک پروتئین خاص توسط توالی نوکلئوتیدی یک ژن تعیین میشه. ژن‌ها به mRNA رونویسی میشن و اون mRNAها با کمک ریبوزوم‌ها برای تولید پروتئین اولیه رمزگشایی میشن. ساختار و خواص اسیدهای آمینه در شکل زیر نشان داده شده.

به غیر از بیست اسید آمینه موجود، دو اسید آمینه دیگه رو میشه به‌عنوان گونه‌های اصلاح شده فقط در موجودات خاص شناسایی کرد. اونها سلنوسیستئین و پیرولیزین (selenocysteine and pyrrolysine) هستن.

در انسان ۹ اسید آمینه به‌عنوان اسیدهای آمینه ضروری در نظر گرفته میشن چون بدن نمیتونه اونها رو سنتز کنه. پس این اسیدهای آمینه باید در رژیم غذایی گنجانده بشن. این ۹ اسید آمینه ضروری شامل آلانین، آسپاراژین، اسید آسپارتیک، سیستئین، اسید گلوتامیک، گلوتامین، گلیسین، پرولین و سرین (alanine, asparagine, aspartic acid, cysteine, glutamic acid, glutamine, glycine, proline, and serine) میشه. به غیر از اینها اسیدهای آمینه دیگه در داخل بدن در مسیرهای بیوشیمیایی مختلف سنتز میشن.

• مقاله مرتبط: تفاوت آمینو اسید با BCAA

پروتئین (Protein) چیه؟

پروتئین یک ترکیب بزرگ، نیتروژن‌دار و با گروهای آلی هست که از یک یا دو زنجیره اسید آمینه تشکیل شده. یک پروتئین از مجموعه جایگزینی از اسیدهای آمینه ساخته شده. از این رو، پروتئین یک پلیمر بشمار میره. پیوندهای پپتیدی بین گروه‌های آمین و گروه‌های کربوکسیل اسید آمینو اسیدهای مجاور تشکیل میشه.

پس به پروتئین‌ها پلی پپتید (polypeptide) هم گفته میشه. به طور معمول، یک پلی پپتید طبیعی ممکنه از ۵۰ تا ۲۰۰۰ اسید آمینه تشکیل شده باشه. با این حال، پروتئین‌ها از نوع مولکول‌های بسیار پیچیده و پویا هستن که از چهار سطح ساختاری تشکیل شدن که شامل: ساختار اولیه، ثانویه، سوم و چهارم میشن. ترکیبات مختلف اسیدهای آمینه خواص متفاوتی به پروتئین‌ها میدن.

انسان ۲۰۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ ژن کدکننده پروتئین داره. از این ژن‌ها حدود ۲ میلیون نوع مختلف پروتئین رو میشه سنتز کرد. با این حال، بدن انسان از حدود ۵۰۰۰۰ پروتئین تشکیل شده. مطالعه ساختار و عملکرد اون پروتئین‌ها پروتئومیکس نامیده میشه. سطوح ساختاری اصلی یک پروتئین در شکل زیر نشون داده شده.

پروتئین‌ها یا به صورت پروتئین کامل یا پروتئین‌های ناقص در غذا گنجانده میشن. یک پروتئین کامل ممکنه از تمام اسیدهای آمینه ضروری تشکیل شده باشه درحالیکه یک پروتئین ناقص ممکنه فاقد بعضی از اونها باشه. این پروتئین‌ها در طول هضم به اسیدهای آمینه تجزیه میشن.

پس هر سلول در بدن میتونه اسیدهای آمینه رو از جریان خون جمع‌آوری کنه تا انواع مختلفی از پروتئین‌های مورد نیاز خودش رو سنتز کنه. پروتئین‌ها به‌عنوان یک جزء ساختاری یک سلول عمل میکنن، اونها همچنین عملکردهای بدن رو به‌عنوان هورمون‌ها و آنزیم‌ها تنظیم میکنن. اونها همچنین به‌عنوان مولکول‌های انتقال دهنده عمل میکنن، به‌عنوان مثال، هموگلوبین پروتئینیه که اکسیژن رو در سراسر بدن حمل میکنه. پروتئین‌ها مولکول‌های سیستم ایمنی رو هم تولید میکنن.

شباهت بین اسید آمینه و پروتئین چیه؟

آمینو اسیدها و پروتئین‌ها فقط تفاوت ندارن اونها از نظر ساختاری و کاری که انجام میدن شباهتهایی هم دارن که در زیر آوردیم:

• اسیدهای آمینه و پروتئین‌ها دو بیومولکول مهم در حیوانات هستن.
• هم اسیدهای آمینه و هم پروتئین‌ها از C، H، O، N و S ساخته شدن.
• هم اسیدهای آمینه و هم پروتئین‌ها رو میشه از طریق رژیم غذایی وارد بدن کرد.
• هم اسیدهای آمینه و هم پروتئین‌ها رو میشه در داخل بدن سنتز کرد.
• توالی اسید آمینه یک پروتئین بر اساس اطلاعات موجود در ژن‌ها تعیین میشه.

فرق بین آمینو اسید و پروتئین چیه؟

برای اینکه تفاوت‌های بین آمینو اسید و پروتئین رو بهتر بفهمیم باید اونها رو بر اساس پارامترهای زیر بررسی میکینم:

تفاوت آمینو اسید و پروتئین از نظر تعریف

• اسید آمینه: اسید آمینه به یک مولکول آلی ساده اطلاق میشه که هر دو گروه کربوکسیل (carboxyl) و آمینو رو داره.
• پروتئین: پروتئین به ترکیبی بزرگ، نیتروژندار و یک مولکول آلی اطلاق میشه که از یک یا دو زنجیره اسید آمینه تشکیل شده.

تفاوت آمینو اسید با پروتئین از نظر ارتباط بین اونها

• آمینو اسید: اسیدهای آمینه بلوک‌های سازنده پروتئین‌ها هستن.
• پروتئین: پروتئین رشته‌ای از اسیدهای آمینه هست.

تفاوت بین آمینو اسید و پروتئین از نظر سنتز در درون بدن

• آمینو اسید: فقط بعضی از اسیدهای آمینه رو میشه در داخل بدن سنتز کرد.
• پروتئین: تمام پروتئین‌های مورد نیاز بدن در داخل بدن سنتز میشن.

فرق آمینو اسید و پروتئین از نظر جرم مولکولی

• آمینو اسید: آمینو اسیدها جرم مولکولی کمی دارن.
• پروتئین: پروتئین‌ها درشت مولکول هستن، پس جرم مولکولی بالاتری دارن.

فرق آمینو اسید با پروتئین از نظر تعدادی

• اسید آمینه: 20 اسید آمینه در سنتز پروتئین‌ها در تمام موجودات زنده نقش دارن.
• پروتئین: بیش از ۱۰ میلیون پروتئین در موجودات بیولوژیکی تولید میشه.

فرق بین آمینو اسید و پروتئین از نظر ساختاری

• اسید آمینه: اسید آمینه از یک گروه آمینی (NH_۲)، یک گروه اسید کربوکسیلیک (COOH)، یک اتم هیدروژن (H) و یک زنجیره جانبی متغیر (R) تشکیل شده.
• پروتئین: پروتئین‌ها از اسیدهای آمینه تشکیل شدن که توسط پیوندهای پپتیدی به همدیگه متصل شدن.

تفاوت پروتئین و آمینو اسید از نظر عملکرد

• اسید آمینه: اسیدهای آمینه توی سنتز پروتئین نقش دارن.
• پروتئین: پروتئین‌ها به‌عنوان یک مولکول ساختاری، عملکردی و تنظیم‌کننده در بدن عمل میکنن.

توی جدول مقایسه‌ای زیر این ویژگی‌ها رو یکجا جمع کردیم تا درک این تفاوت‌ها برای شما راحت‌تر بشه:

جمع‌بندی

آمینو اسید و پروتئین، دو اسید آمینه مهم در بدن هستن. آمینو اسیدها بلوک‌های سازنده پروتئین‌ها هستن. پروتئین‌ها فراوان‌ترین مولکول‌های زیستی در بدن هستن که به‌عنوان یک مولکول ساختاری، عملکردی و تنظیم‌کننده عمل میکنن. تفاوت اصلی اسید آمینه و پروتئین در عملکرد هر مولکولشون توی بدنه.

منبع: pediaa.com