تفاوت داده و اطلاعات و دانش چیه؟

از این ویژگی زبان انگلیسی خوشم میاد که برای هر چیزی یه اسم جداگونه دارن. یعنی هر کلمه، شاید معنی یکسان یا شبیه به هم داشته باشه اما کاربردشون (در مفهوم یا استفاده) فرق میکنه. دو کلمه داده (Data) و اطلاعات (Information) یه معنی نیستن اما به کمک همدیگه، کلمه جدیدی به اسم دانش (Knowledge) رو شکل میدن! در این مقاله از دیفرتو شما رو با تفاوت داده و اطلاعات و دانش و فرق بین معنی و تاثیرشون بر دیگری رو توضیح میدیم.

داده و اطلاعات چی هستن؟

داده‌ها در تمام صنایع، موتور محرکی شده‌ان که به توسعه انواع فناوری کمک کردن. کلمه data از واژه لاتین «datum» مشتق شده که میشه «چیز داده شده» ترجمه‌اش کرد. داده‌ها در زمینه‌‌های مختلف به صورت خام، سازماندهی نشده، تحلیل نشده، بی‌وقفه و غیر مرتبط مورد استفاده قرار میگیرن. به عنوان مثال، حقایق و آمار جمع‌آوری شده توسط محققان رو که برای تجزیه و تحلیل از اونا استفاده میکنن میشه در مجموع داده نامید. داده در واقع فاقد جهت‌گیری اطلاعاتی و تقریباً بی‌معنیه مگه اینکه هدف یا جهتی به اون داده بشه و اهمیت کسب کنه.

اما وقتی این داده‌ها تجزیه و تحلیل میشن، ساختار پیدا میکنن و به اونا تعادل یا زمینه‌ای داده میشه تا مفید واقع شن، به اطلاعات دست پیدا می‌کنیم. ریشه کلمه «Information» به فرانسوی باستان و قرون وسطی برمیگرده که به معنی «عمل اطلاع‌رسانی» بود و بیشتر در زمینه‌های دانش، دستورالعمل و آموزش استفاده میشد. در واقع اطلاعات، سیستماتیک، فیلتر شده و مفید هستن.

برای آگاهی از تفاوت بین داده و اطلاعات، جدول رو مطالعه کنید.

مهم‌ترین تفاوتهای بین داده و اطلاعات

الان که درک بهتری از فرق بین اطلاعات و داده پیدا کردید، بهتره بریم توضیح بیشتری از این دو کلمه داشته باشیم.

داده چیه؟

حالا داده چیه؟ داده مجموعه‌ای از جزئیات یا داده‌هاست که در قالب عدد، متن، نماد، توضیحات یا مشاهدات صرف از موجودیت‌ها، رویدادها یا چیزهایی با قابلیت تجزیه و تحلیل و استنباط باقی مونده. داده‌ها خام هستن و برای به دست آوردن اطلاعات معنی‌دار از اونها باید تبدیلشون کنیم به مفاهیم دیگه.

داده‌ها اشکال مختلفی دارن، مثل حرف، عدد، تصویر یا کاراکتر. مثلاً داده‌های کامپیوتری به صورت ۰ و ۱ نمایش داده میشن و میشه اونها رو تفسیر کرد و به حقیقت یا چیز ارزشمندی رسید. واحدهای اندازه‌گیری داده عبارتند از نیبل، بیت، کیلوبایت، مگابایت، گیگابایت، بایت، ترابایت، پتابایت، ….

قدیم‌ها داده‌ها در کارت‌های پانچ ذخیره می‌شدن که خیلی زود با نوار مغناطیسی و بعد، درایوهای دیسک سخت جایگزین شدن. داده‌ها به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم میشن:

• داده‌های اولیه: داده‌های کیفی – داده‌های کمی
• داده‌های ثانویه: داده‌های داخلی – داده‌های خارجی

اطلاعات چیه؟

اطلاعات، داده‌های جمع‌آوری شده و به دست آوردن استنتاج‌های معنی‌دار با توجه به نیازهای زمینه‌ای اونهاست. اطلاعات با معنی تعیین شده ساختار پیدا می‌کنه، پردازش میشه و ارائه میشه. اینطوری، قابلیت اطمینان داده‌های به دست اومده بیشتر میشه. همچنین اطلاعات تضمین میکنه که هیچ عدم قطعیت یا مسئله نامطلوبی باقی نمی‌مونه.

در واقع، اطلاعات میخوان به داده‌های مرتبط و زمان‌مند جهت و معنی بدن و به این ترتیب، آگاهی‌بخش باشن یا تولید ایده کنن. برخلاف داده‌ها، اطلاعات بسیار مهم هستن؛ چون داده‌ها رو با هوش هدفمند پردازش می‌کنن و منجر به تفسیر یا پیش‌بینی یا توضیح اون میشن.

چند مثال از داده و اطلاعات

• تاریخچه خوندن دما در سراسر جهان در ۱۰۰ سال گذشته، داده است. اگه این داده‌ها سازماندهی و تجزیه و تحلیل بشن و متوجه بشیم که درجه حرارت جهانی در حال افزایشه، به اطلاعات دست پیدا کردیم.
• تعداد بازدیدکننده‌های یک وب‌سایت بر حسب کشور مثالی از داده است. فهمیدن اینکه ترافیک از ایالات متحده در حال افزایشه ولی از استرالیا در حال کاهشه اطلاعات معنی‌داره.
• اغلب برای اثبات یک ادعا یا دادن نظر نهایی (اطلاعات) به دست اومده یا استنباط شده از اون، داده مورد نیازه. به عنوان مثال، قبل از تأیید یک دارو به وسیله سازمانهای بهداشتی، تولیدکننده باید آزمایشهای بالینی رو انجام بده و داده‌های زیادی رو برای اثبات بی‌خطر بودن داروش ارائه بکنه.

دانش چیه؟

دانش (Knowledge) یعنی آشنایی و آگاهی در مورد یک نفر، یک مکان، یک ایده، رویداد، مسئله و هر چیز دیگه که از طریق یادگیری، درک و کشف، گردآوری میشه که حالتی هست از شناختن چیزی با درک مفاهیم، مطالعه و تجربه. ختم کلام اینکه دانش، بر تئوری منسجم یا شناخت تجربی از یک پدیده، از طریق توانایی استفاده از اون برای یه هدف مشخص دلالت داره. ترکیبی از اطلاعات، تجربه و شهود به دانش ختم میشه که پتانسیل نتیجه‌گیری و بینش رو داره و میتونه در تصمیم‌گیری و اقدامهای ما تاثیر بذاره.

تفاوت بین داده و اطلاعات و دانش

• داده شامل ارقام و حقایق خامه. برخلاف داده، اطلاعات داده‌های جمع‌آوری شده رو تجزیه و تحلیل میکنه و دید میده.
• اطلاعات بدون داده نمی‌تونه وجود داشته باشه اما داده به اطلاعات متکی نیست.
• داده ورودی ماست که اول، فرآیند پالایش و بَعد سازمان‌دهی مفید رو طی می‌کنه و خروجی یا اطلاعات رو تولید میکنه.
• داده جزئیات رو به ما نمیده، چون به ندرت ارتباطی بین انبوه داده‌ها وجود داره مگه اینکه پردازش بشه. اطلاعات وقتی با استنتاج‌های به دست اومده منطبق میشه جزئیات رو به ما میده.
• داده هیچ معنی واقعی نداره، در حالی که هدف از اطلاعات ارائه دید و معنیه.
• اطلاعات، درکی از حقایق رو برای ما ممکن میکنه اما دانش، ما رو به شناخت و آگاهی از یک موضوع خاص هدایت میکنه.
• اطلاعات میتونه با هزینه کمی دوباره تولید بشه اما دانش اینطور نیست. هزینه بازتولید دانش، خیلی بالاست چون بر اساس تجربه و درک و ارزشهای فردی و … انجام میشه.
• اطلاعات به تنهایی نمیتونه در مورد کسی یا چیزی، پیش‌بینی یا نتیجه‌گیری کنه. اما دانش توانایی پیش‌بینی و نتیجه‌گیری داره.
• هر اطلاعاتی لزوماً دانش نیست اما هر دانشی یک اطلاعات هست.
• اطلاعات رو خیلی راحت میشه به فرد دیگه منتقل کرد و با او به اشتراک گذاشت اما دانش رو نه، چون فرد مقابل باید چیزهایی بلد باشه تا دانش رو بفهمه.

نتیجه‌گیری از مقایسه بین اطلاعات و داده و دانش

علم و فناوری اطلاعات (IT) از نظر گذار تکنولوژیکی مقبولیت بالقوه‌ای رو کسب کرده: از سرورها به ابر به پایگاه‌های داده هوشمندتر، داده‌ها در یک چشم به هم زدن پردازش میشن. با افزایش سرعت، امکان پردازش داده‌ها حتی با واحدهای سخت‌افزاری کم هزینه مثل SSD (درایو حالت جامد)، HDD (درایو دیسک سخت) و خدمات ابری فراهم میشه. حالا سازمان‌ها انبوهی از داده‌ها رو ذخیره میکنن و تمایل دارن اونها رو پردازش کنن و دیدی به دست بیارن که میتونه به آنها در تصمیم‌گیری سازمانی کمک کنه. همین طور کمک میکنه پیش‌بینی کنن که بازار آینده قابلیت اتکای محصولات یا خدماتشون رو داره یا نه.

داده‌ها و اطلاعات با کاربردهای مختلفشون، از علوم پزشکی گرفته تا آموزش تا برنامه‌های فضایی، مشکلات واقعی رو با سرعت سرسام‌آوری حل می‌کنن. عملاً هیچ محدودیتی برای تأثیر اونها در صنعت و فواید اونها وجود نداره. به همین دلیله که تقاضا برای دوره‌های آموزشی تحلیل داده و متخصص‌های با مهارت علوم داده در حال افزایش سرسام‌آوره! بنابراین تکرار می‌کنیم که این دو مفهوم کنار هم هستن تا دید ارزشمندی رو در اختیار ما قرار بدن که منجر به انتخاب‌های آگاهانه و نتایج موفقیت‌آمیز میشه.

به عنوان نتیجه‌گیری بین اطلاعات و دانش، میتونیم بگیم که اطلاعات مثل آجر و مصالح هستن و دانش، ساختمونیه که با اون مصالح ساخته میشه. پردازش داده در اطلاعات، زمانیکه بیشتر بشه و فراتر بشه، تبدیل میشه به دانش. 

سوالات متداول:

• داده چه تفاوت‌هایی با اطلاعات داره؟

داده‌ها حقایق بدون ساختار و سازماندهی نشده‌ای هستن که بالقوه ارزش تجزیه و تحلیل رو دارن. اطلاعات داده‌هایی هستن که ساختار یافته‌ان، در زمینه خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرن و آماده تجزیه و تحلیل بیشتر هستن.

• از داده و اطلاعات مثال بزنید.

سرعت باد، دما، رطوبت و غیره که ثبت میشن داده هستن، در حالی که میزان سرد یا گرم بودن هوا اطلاعاته. نمره‌های دانش‌آموز داده‌های خام اونه، در حالی که درصد نمرات یا رتبه تحصیلی اون اطلاعاته.

• داده مفیدتره یا اطلاعات؟

اطلاعات به داده‌ها وابسته‌ان. بدون داده هیچ فرآیند تحلیلی نمی‌تونه وجود داشته باشه.

• داده و اطلاعات در کامپیوتر چیه؟

داده‌ها مجموعه‌ای از کاراکترها، نمادها و اعداد هستن که میشه اونها رو به صورت باینری کدگذاری کرد تا کامپیوتر پردازششون کنه. هر چند داده‌های ورودی هیچ مضمون یا معنی ذاتی ندارن، اما بعد از پردازش، داده‌ی خروجی ارزش مضمونی بیشتری پیدا می‌کنه که اون رو به عنوان اطلاعات می‌شناسیم.

منابع:

• analytixlabs.co.in
• diffen.com
• datarob.com