مغز انسان چطوری کار میکنه؟ از چی ساخته شده؟ اندازش چقدره؟ وظیفش چیه؟ و خیلی سوالای دیگه که همیشه با خودمون میپرسیم. مغز انسان یک عضو پیچیدس تقریباً ۳ پوند وزن داره، حدود ۱۰۰ میلیارد نورون و ۱۰۰ تریلیون اتصال داره. این اندام مرکز فرماندهی همه چیزهاییه که فکر میکنین، احساس میکنین و انجام میدین. مغز از دو نیمکره تشکیل شده که هرکدام وظایف خاص خودشون رو دارن. پس برای اینکه فعالیت هر طرف مغر رو بهتر بشناسین و تفاوت نیم کره راست و چپ مغز رو بدونین این مقاله از سایت دیفرتو رو تا آخر دنبال کنین.
مغز چیه؟
مغز انسان از دو نیمه یا نیمکره تشکیل شده که هر نیمکره، مناطق خاصی و عملکردهای خاصی رو مدیریت میکنن. دو طرف مغز شما خیلی شبیه به هم هستن، ولی تفاوت زیادی تو نحوه پردازش اطلاعات و وظایفی که به‌عهده دارن وجود داره. البته با وجود اینکه وظایفشون متفاوته ولی دو نیمکره مغز شما مستقل از همدیگه کار نمیکنن، کاملا هماهنگن.
رشته‌های عصبی موجود در مغز بخش‌های مختلف مغز شما رو به هم متصل میکنن. حتی اگه یک آسیب مغزی ارتباط بین دو طرف رو قطع کنه ممکنه همچنان مغز به کار معمولش ادامه بده. ولی قطعا نبود این ارتباط یکپارچگی اونا رو مختل میکنه و باعث ایجاد اختلال میشه.
مغز انسان مدام خودش رو سازماندهی میکنه، با تغییرات چه از طریق فیزیکی و چه از طریق تجربه زندگی سازگار میشه و به‌طور کلی مغز برای یادگیری طراحی شده. هرچه دانشمندها به تحقیق بیشتر در مورد مغز ادامه میدن، دانش بیشتری از اینکه کدوم قسمت‌ها چه عملکردهایی رو کنترل میکنن به دست میاریم. این اطلاعات برای پیشرفت تحقیقات در مورد بیماری‌ها و آسیب‌های مغزی و نحوه بهبودی اونها حیاتیه. در زمینه مغز، پیشنهاد میکنیم دو مقاله جذاب زیر رو هم بخونید:
تفاوت نیم کره راست و چپ مغز چیه؟
تئوری اینه که بعضی افراد یا چپ مغز هستن یا راست مغز، یعنی یک طرف مغز اونها به طرف دیگه غالبه. اگر بیشتر فکر میکنین و ذهنی تحلیلگر و روشن دارین، این تئوری میگه که شما چپ مغز هستین. اگه بیشتر تمایل به خلاقیت یا هنر دارین، شما راست مغز هستین و با اون فکر میکنین.
این نظریه اولین بار در دهه ۱۹۶۰ به لطف تحقیقات روانشناس برنده جایزه نوبل یعنی راجر دبلیو اسپری مطرح شد که مبتنی بر این واقعیته که دو نیمکره مغز عملکردهای متفاوتی دارن. مغز چپ نسبت به مغز راست وظایف کلامی، تحلیلی رو به عهده داره و منظم‌تره، به همین خاطر بعضی اوقات به اون مغز دیجیتال میگن و توی عملکردهایی مثل خوندن، نوشتن و محاسبات بهتره.
عملکرد نیمکره چپ مغز
با توجه به تحقیقات قدیمی راجر دبلیو اسپری، سمت چپ مغز مسئول انجام کارهای زیره:
- منطق
- توالی‌یابی
- مرکز تفکر کردن
- ریاضیات
- درک حقایق
- فکر کردن در کلمات
عملکرد نیمکره راست مغز
مغز راست بیشتر بصری و حسیه به‌همین خاطر گاهی از اون به‌عنوان مغز آنالوگ یاد میکنن. سمت راست طرز تفکر خلاقانه‌تر و کم‌تر سازماندهی شده‌ای داره.
با توجه به تحقیقات قدیمی راجر دبلیو اسپری، سمت راست مغز مسئول انجام کارهای زیره:
- خیال‌پردازی
- تفکر کلی‌نگر
- بینش
- تفکر هنری
- تفکر ریتمیک
- نشانه‌های غیر کلامی
- تصویرسازی احساسات
سایر فرق نیم کره های مغز
ما میدونیم که دو طرف مغز ما متفاوته، ولی آیا این لزوماً به این معنیه که همونطور که یک دست غالب داریم، مغز غالب هم داریم؟
تیمی از دانشمندهای علوم اعصاب تصمیم گرفتن تا این فرضیه‌ها رو آزمایش کنن. توی یک بررسی تحقیقی در سال ۲۰۱۳، اونها هیچ مدرکی دال بر درست بودن این نظریه پیدا نکردن. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از ۱۰۰۰ نفر نشون داد که مغز انسان در واقع یک طرف رو به طرف دیگه ترجیح نمیده و بخش‌های یک طرف به طور کلی قوی‌تر از شبکه‌های طرف دیگه نیستن.
دسته‌ای از رشته‌های عصبی این دو نیمکره رو به هم متصل میکنن و یک شاهراه اطلاعاتی ایجاد میکنن. اگرچه دو طرف عملکرد متفاوتی دارن ولی با هم به‌صورت هماهنگ کار میکنن و مکمل همدیگن. در واقع شما توی یک زمان فقط از یک طرف مغز خودتون استفاده نمیکنین.
اگه یک عمل منطقی یا خلاقانه انجام بدین، از هر دو طرف مغز خودتون اطلاعات ورودی دریافت میکنین. به‌عنوان مثال اعتقاد بر اینه که سمت چپ مغز شما به درک زبان کمک میکنه، اما سمت راست مغز مسئول درک متن و لحنه. همچنین سمت چپ مغز معادلات ریاضی رو مدیریت میکنه، ولی سمت راست مغز برای مقایسه کردن و تخمین‌های تقریبی به‌کار میره.
از نظر کاربرد، هر نیمکره مغر روی ویژگی‌های شخصیتی عمومی ترجیحات فردی یا سبک‌های یادگیری و … قابل تفکیک نیست و نمیتونیم برای هر کدوم بگیم شما چپ مغز یا راست مغز هستین. به‌هرحال، این یک واقعیته که دو طرف مغز شما متفاوته و بخش‌های خاصی از مغز شما تخصص‌هایی رو کنترل میکنن. مناطق دقیق بعضی از عملکردها توی مغز میتونه از فردی به فرد دیگه کمی متفاوت باشه.
برای اطلاعات بیشتر میتونید مقاله تفاوت مغز زن و مرد رو هم بخونید.
جمع‌بندی
چه یک معادله جبری پیچیده رو حل کنین و چه یک اثر هنری انتزاعی رو بکشین، هر دو طرف مغز شما فعالانه تو انجام اون کارها مشارکت میکنن. هیچ کس واقعا چپ مغز یا راست مغز نیست، اما شما میتونین با قدرت‌های خودتون بازی کنین و به گسترش افق‌های ذهنی خودتون ادامه بدین. یک مغز معمولی و سالم قادر به یادگیری مادام‌العمره و خلاقیت بی حد و حصری داره، به‌خصوص زمانی که سوخت مغز رو از تغذیه مناسب، تمرین بدنی کافی و تحریک ذهنی دریافت کنه.
اگر به این مقاله علاقه داشتید، احتمالا مقالات زیر هم برای شما جذاب باشه:
- تفاوت مغز و ذهن
- تفاوت علت و دلیل
- تفاوت مغز و کامپیوتر
- تفاوت ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه
- تفاوت استعداد و مهارت
- تفاوت دانش، خرد، درک و بینش
به نظر شما فرق کار نیم کره های مغز که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت عملکرد نیم کره راست و چپ مغز می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع: