مصرف کافی آب برای سلامتی شما ضروریه. هر سلول توی بدن شما برای عملکرد صحیح به آب نیاز داره، به همین دلیله که باید به طور مداوم در طول روز آب بدن رو تامین کنین. اکثر مردم میدنن مصرف آب چقدر مهمه، اما بعضی در مورد بهترین نوع آب برای نوشیدن سردرگم هستن. این مقاله از سایت دیفرتو به بررسی تفاوت آب تصفیه شده، آب مقطر و آب معمولی میپردازه تا بدونین که کدوم یکی بهترین انتخاب برای تامین آب بدن شماس.
آب تصفیه شده (Purified Water) چیه؟
آب تصفیه شده آبیه که برای حذف ناخالصی‌هایی مثل مواد شیمیایی و سایر آلاینده‌ها فیلتر میشه یا اصطلاحا پردازش شده. معمولاً آب زیرزمینی رو برای آب لوله‌کشی تصفیه میکنن. از طریق تصفیه، خیلی از انواع ناخالصی‌ها از بین میرن، از جمله ۶ مورد زیر:
- باکتری
- جلبک
- قارچ
- انگل
- فلزاتی مثل مس و سرب
- آلاینده‌های شیمیایی
روشهای مختلف تصفیه آب چیه؟
روشهای مختلفی برای تصفیه آب به صورت تجاری و خانگی استفاده میشه.
تو اکثر کشورها، آب آشامیدنی عمومی تصفیه میشه تا آب برای مصرف انسان ایمن باشه. با این حال، استانداردهای آب آشامیدنی در سراسر جهان متفاوته و معمولاً بر اساس مقررات دولتی یا استانداردهای بین المللیه. ولی باز هم با این اوصاف سازمان بهداشت جهانی تخمین میزنه که بیش از ۲.۱ میلیارد نفر به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارن.
تو کشورهایی که آب آشامیدنی عمومی رو تصفیه میکنن، روشهای تصفیه مختلفی برای ایمن‌سازی آب به کار میبرن، این روش‌ها شامل ۴ مورد زیر میشه:
- انعقاد و لخته‌سازی: مواد شیمیایی با بار مثبت به آب اضافه میشن تا به ذرات با بار منفی متصل بشن و بتونن اونها رو جدا کنن. این کار ذرات بزرگتری به نام لخته رو تشکیل میده.
- ته‌نشینی: به دلیل اندازه بزرگتر بعضی مواد، اونها به صورت لخته در انتهای منبع آب جمع میشن و جدا از آب تمیز ته نشین میشن.
- فیلتراسیون: آب تمیز در بالای منبع از طریق سیستم‌های فیلتراسیون متعددی که از ماسه، زغال سنگ و شن ساخته شدن، جریان میگیره و فیلتر میشه. این کار آلودگی‌هایی مثل گرد و غبار، باکتری‌ها، مواد شیمیایی و ویروسها را از بین میبره.
- ضد عفونی کردن: در طول این مرحله، مواد ضدعفونی کننده شیمیایی مثل کُلر به آب اضافه میشه تا باکتری‌ها یا ویروس‌های باقی مانده رو که ممکنه در چند مرحله اول زنده مونده باشن رو از بین ببرن (بد نیست بخونید: تفاوت ویروس و باکتری)
توجه به این نکته مهمه که آب با توجه به منطقه و کیفیت آب محلی ممکنه به طور متفاوتی تصفیه بشه.
فواید آب تصفیه شده برای سلامتی انسان چیه؟
درحالیکه آب لوله کشی توی خیلی از مناطق برای نوشیدن بی خطره، اما همچنان ممکنه حاوی آلاینده‌های کمیابی باشه که برای سلامتی مضره. مثلا آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) محدودیت‌های قانونی رو تعیین میکنه که اون این قانون رو برای مصرف کننده‌ها بیش از ۹۰ آلاینده در آب آشامیدنی ایمن رو مجاز کرده که برای سلامتی مضر نیست.
با این حال، قانون آب آشامیدنی ایمن به هر ایالت این امکان رو میده که استانداردهای آب آشامیدنی مخصوص خودشون رو هم تنظیم کنن، البته تا زمانی که حداقل الزامات EPA برای آلاینده‌های آب رو برآورده کنن. به این معنیه که بعضی از ایالت‌ها مقررات سختگیرانه‌تری نسبت به سایر ایالت‌ها برای آب آشامیدنی خودشون دارن.
اگرچه اقداماتی برای اطمینان از ایمن بودن آب آشامیدنی برای مصرف عموم انجام میشه، اما باز هم این شرایط میتونه حاوی مقادیر کمی از آلاینده‌ها باشه که ممکنه روی سلامتی هم تأثیر منفی بذاره. به‌عنوان مثال، فلزات سنگین سرب و مس برای سلامتی بسیار سمی هستن. اونها با گذشت زمان میتونن باعث ناراحتی معده و حتی منجر به آسیب مغزی بشن.
سیستم‌های تصفیه آب مثل فیلترهای زغالی، کلر رو حذف میکنن، کلر یک ماده شیمیایی رایجه که به‌عنوان ضد عفونی کننده به آب قابل شرب عمومی اضافه میشه. البته تازگیا چندتا مطالعه انجام شده که آب کلر دار رو با افزایش خطر ابتلا به بعضی از سرطان‌ها از جمله سرطان کولورکتال مرتبط دونستن.
یکی دیگه از مزایای تصفیه آب اینه که مزه‌های ناخوشایند مربوط به مواد شیمیایی، مواد آلی یا اثرات لوله‌کشی فلزی آب رو از بین میبره و آب آشامیدنی تازه و با طعم خالص رو برای شما به ارمغان میاره.
معایب احتمالی آب تصفیه شده چیه؟
درحالیکه آب تصفیه شده فواید زیادی برای سلامتی داره، اما معایب بالقوه‌ای هم داره. به عنوان مثال، فلوراید یک ماده معدنیه که برای بهبود سلامت دندان و کاهش پوسیدگی دندان تو بعضی از کشورها به منابع آب آشامیدنی عمومیشون اضافه میشه. اگرچه این عمل باعث کاهش پوسیدگی دندان در بچه‌ها به خصوص در مناطق در معرض خطر شده، ولی بعضی استدلال میکنن که استفاده از آب فلورایده ارزش خطرات بالقوه‌ای که ممکنه برای سلامتی ایجاد کنه رو نداره (در مورد سلامت و زیبایی دندانها، مقاله تفاوت لمینت و کامپوزیت رو بخونید).
مقدار بیش از حد فلوراید میتونه هم برای سلول‌های مغز و هم برای سلول‌های عصبی سمی باشه و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سطوح بالای فلوراید با نقص‌های یادگیری، حافظه و … مرتبطه. اما متخصص‌ها استدلال میکنن که سطح فلوراید موجود در آب آشامیدنی برای کاهش پوسیدگی دندان ایمن و مفیده، به خصوص برای کودکانی که فقط از طریق آب آشامیدنی در معرض فلوراید هستن.
تحقیقات در مورد ایمنی و کارایی آب فلورایده در حال انجامه، اما کسانی که آب تصفیه شده مینوشن باید بدونن که بعضی از سیستم‌های تصفیه فلوراید رو از آب آشامیدنی حذف میکنن.
سایر معایب دیگر
بعضی از معایب دیگه آب تصفیه شده شامل ۴ مورد زیر میشن:
- نگهداری: سیستم‌های تصفیه آب باید به طور منظم نگهداری بشن. اگه به درستی نگهداری نشن، آلاینده‌ها میتونن تو فیلترهای قدیمی جمع بشن و به آب آشامیدنی شما نفوذ کنن.
- ممکنه بعضی از آلاینده‌ها رو حذف نکنه: اگرچه سیستم‌های تصفیه آب خیلی از آلاینده‌ها رو حذف میکنن. اما بعضی از آفت کش‌ها و مواد شیمیایی ممکنه بسته به نوع تصفیه مورد استفاده در آب تصفیه شده باقی بمونن.
- هزینه بالا: هم نصب یک سیستم تصفیه آب توی خونه و هم خرید آب بطری تصفیه شده میتونه گران باشه و بعضی از سیستم‌ها صدها دلار هزینه میکنن.
- تولید زباله: خرید آب تصفیه شده توی بطری‌های پلاستیکی منجر به تولید ضایعات زیادی میشه. همچنین دفع فیلترهای استفاده شده در سیستم‌های تصفیه خانگی هم تولید زباله میکنه.
آب مقطر (Distilled Water) چیه؟
آب مقطر نوعی آب تصفیه شده محسوب میشه. این آب برای حذف ناخالصی‌ها فرایند تقطیر رو طی کرده. تقطیر شامل جوشاندن آب و جمع‌آوری بخاره که بعد از سرد شدن دوباره به آب تبدیل میشه. این فرایند برای از بین بردن آلاینده‌هایی مثل باکتری‌ها، ویروسها، تک یاخته‌هایی مثل ژیاردیا و مواد شیمیایی مثل سرب و سولفات خیلی موثره.
با توجه به خالص بودن آب مقطر، معمولاً از اون توی مراکز درمانی و آزمایشگاه‌ها استفاده میکنن. هرچند که نوشیدن آب مقطر به اندازه نوشیدن انواع دیگه آب تصفیه شده رایج نیست، اما بعضی از مردم اون رو به دلیل عاری بودن از آلودگی انتخاب میکنن.
- مقاله مرتبط: تفاوت آب نرم و آب سخت
فواید آب مقطر چیه؟
تقطیر آب روشی موثر برای حذف آلاینده‌ها از آب آشامیدنیه. سطح آفت کش‌ها و سایر مواد شیمیایی در منابع آب عمومی مثل آب لوله کشی به موقعیت جغرافیایی شما و سازمان‌هایی که ایمنی آب آشامیدنی رو توی کشور شما تنظیم میکنن بستگی داره. آب مقطر اساساً عاری از این نوع آلاینده‌ها مثل آفت‌کش‌ها و باکتری‌هاس که به طور ویژه‌ای میتونن برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارن مضر باشه.
به عنوان مثال، افراد مبتلا به HIV/AIDS و بعضی از سرطان‌ها در معرض افزایش خطر ابتلا به ناخالصی‌های موجود در غذا و آب هستن. پس ممکنه نوشیدن آب مقطر برای اونها خوب باشه. علاوه بر این، مثل بعضی روشهای تصفیه دیگه، آب مقطر به طور موثر کلر رو از آب آشامیدنی حذف میکنه، که میتونه طعم آب رو بهتر کنه و در عین حال قرار گرفتن در معرض کلر رو کاهش بده.
خطرات بالقوه آب مقطر چیه؟
درحالیکه آب مقطر خالص‌ترین نوع آبه، اما لزوما سالم‌ترین نوع آب نیست. فرآیند تقطیر برای حذف آلاینده‌های بالقوه مضر خیلی موثره، ولی مواد معدنی و الکترولیت‌های طبیعی موجود در آب رو هم حذف میکنه. همراه با ناخالصی‌های ناخواسته، مواد معدنی مفیدی مثل کلسیم و منیزیم هم با بخار شدن آب در طول فرآیند تقطیر جدا میشن.
در واقع، تقطیر معمولاً حدود ۹۹.۹٪ از تمام مواد معدنی موجود در آب لوله‌کشی رو حذف میکنه. هرچند که معمولاً آب به‌عنوان منبع مواد معدنی در نظر گرفته نمیشه اما هر عاملی که منجر به کاهش مصرف ریز مغذی‌های ضروری بشه میتونه روی سلامت شما تأثیر منفی بذاره.
به‌عنوان مثال، نوشیدن آب کم دارای کلسیم و منیزیم با افزایش خطر پوکی استخوان، زایمان زودرس و بیماری قلبی مرتبطه. با این حال، مهمه توجه داشته باشین که آب لوله کشی منبع اصلی دریافت مواد معدنی برای اکثر افراد نیست و نوشیدن آب مقطر هم تا زمانی که یک رژیم غذایی متعادل در کنارش رعایت بشه نسبتاً ایمنه.
مثل سایر روشهای تصفیه آب، تقطیر هم فلوراید رو از آب آشامیدنی حذف میکنه و ممکنه افرادی که نوشیدن آب مقطر رو انتخاب میکنن در معرض افزایش خطر پوسیدگی دندان قرار بگیرن. این امر باعث میشه کسایی که آب مقطر مینوشن رعایت بهداشت دهان و دندان رو بیشتر کنن.
آیا باید آب تصفیه شده رو به جای آب معمولی انتخاب کنیم؟
تو بیشتر موارد، منابع آب آشامیدنی عمومی مثل آب لوله کشی به دلیل محدودیت‌های آلاینده سختگیرانه تعیین شده توسط سازمان‌های نظارتی، از نظر آلودگی ایمن هستن. با این حال، منابع آب آشامیدنی میتونه از طریق منابع طبیعی یا فعالیت‌های انسانی آلوده بشه و روی کیفیت آب آشامیدنی تأثیر بذاره.
به همین خاطر، ممکنه ایده خوبی باشه که روی یک سیستم تصفیه آب در خانه سرمایه‌گذاری کنین. به ویژه کسایی که سیستم ایمنی بدن ضعیفی دارن و بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های حاصل از آب آلوده هستن. تو کشورهایی که آلودگی آب یک مسئله هست، به ویژه تو کشورهای در حال توسعه که فاقد سرویس بهداشتی مناسب هستن، انتخاب آب بطری شده یا تصفیه شده همیشه امن‌ترین گزینه بوده (در ایران، سختی آب شهری بالاست و رسوبات و آهک زیادی داره).
بسیاری از انواع سیستم‌های تصفیه آب در دسترسن، از جمله فیلترهای زغالی و اشعه UV ناخالصی‌هایی رو که ممکنه در مقیاس بزرگ تو فرایند تصفیه اولیه و ثانویه تصفیه‌خانه‌ها زنده بمونن، حذف میکنه.
همونطور که گفته شد، تو کشورهایی که تصفیه آب آشامیدنی عمومی اونها از نظر کیفیت و ایمنی قوانین رو پاس کرده، پس آب آشامیدنی نسبتاً ایمنی دارن.
چطوری آب آشامیدنی خودمون رو تصفیه کنیم؟
اکثر منابع عمومی آب آشامیدنی برای ایمنی تصفیه شدن، ولی بعضی از افراد برای بهبود بیشتر کیفیت آب، استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب خانگی رو انتخاب میکنن. واحدهای تصفیه آب خانگی میتونن طعم یا بوی آب لوله کشی رو بهتر کنن و آلاینده‌های خاصی رو حذف کنن.
سیستم‌های تصفیه نقطه استفاده (POU) تنها آبی رو که برای مصرف (نوشیدن و پخت و پز) استفاده میشه، تصفیه میکنن و سیستم‌های تصفیه نقطه ورود (PUE) معمولاً تمام آب ورودی به خانه رو تصفیه میکنن. سیستم‌های POU ارزان‌تر هستن و به همین خاطر از اون بیشتر توی خانه‌ها استفاده میشه. این سیستم‌های فیلتراسیون به شیر آب متصل میشن یا زیر سینک قرار میگیرن.
۳ تکنیک تصفیه خانگی
همچنین بعضی از یخچال‌ها سیستم‌های تصفیه آب داخلی دارن. اکثر سیستم‌های تصفیه آب خانگی از ۳ تکنیک تصفیه زیر استفاده میکنن:
- فیلتراسیون: سیستم‌های فیلتراسیون ناخالصی‌های ناخواسته رو در سطح یا منافذ یک محیط جاذب به دام میندازن. فیلترهای ذغالی در این دسته قرار میگیرن.
- اسمز معکوس: این سیستم‌ها از یک غشای نیمه تراوا استفاده میکنن که ناخالصی‌ها رو از بین میبره.
- اشعه ماوراء بنفش: سیستم‌های تصفیه اشعه ماوراء بنفش از اشعه ماوراء بنفش برای ضدعفونی آب با کشتن باکتری‌ها و ویروس‌های بالقوه مضر استفاده میکنن.
بسته به نوع و مدل این فیلترها، قیمت اونها میتونه از چند صد هزار تومن تا چند میلیون متغیر باشه.
مهم نیست که چه نوع فیلتری رو انتخاب میکنین، ولی موقع خرید حتماً به دنبال مارک‌هایی باشین که گواهینامه‌های سازمان‌های نظارتی مثل مؤسسه استانداردهای ملی آمریکا (ANSI) و NSF International رو داشته باشن. این آژانس‌ها گواهی میدن که سیستم‌های تصفیه آب خانگی استانداردهای ملی آب آشامیدنی رو دارن یا حتی از اون هم فراتر میرن.
یک نکته خیلی مهم در مورد دستگاه‌های تصفیه خانگی اینه که باید سیستم‌های تصفیه آب خانگی به درستی نگهداری بشن. پس یعنی پیروی از توصیه‌های سازنده برای نگهداری از اون محصول از جمله تعویض به موقع فیلتر، برای اطمینان از اینکه آب شما به درستی تصفیه میشه، مهمه.
برای آشنایی کامل با این روشهای تصفیه آب، مقاله تفاوت فیلتر تصفیه آب RO ،UV و UF رو بخونید.
جمع‌بندی
دسترسی به آب آشامیدنی تمیز برای سلامتی حیاتیه. درحالیکه بیشتر منابع آب آشامیدنی عمومی کاملاً تصفیه شده و برای نوشیدن بی‌خطر هستن. اما بسیاری از مردم نوشیدن آب دوباره تصفیه شده رو ترجیح میدن. آب تصفیه شده نسبتاً ایمنه و ممکنه قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های خاصی که در آب لوله کشی یافت میشه رو کاهش بده.
به یاد داشته باشین که کیفیت آب بسته به محل زندگی شما میتونه متفاوت باشه. این باید عامل تعیین‌کننده‌ای برای وقتی باشه که میخواین انتخاب کنین آب تصفیه شده بنوشین یا آب لوله کشی.
به نظر شما فرق آب تصفیه شده، آب مقطر و آب معمولی که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت آب تصفیه شده، آب مقطر و آب معمولی می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منبع: healthline.com