به نظر خیلیا مغز و ذهن هر دو یه معنی رو می‌دن. این آدما معمولاً از یکی از این دو کلمه برای اشاره به یه چیز استفاده می‌کنن: عضوی در داخل جمجمه که برای فکر کردن ازش استفاده می‌کنیم. با این همه، ذهن و مغز دو هویت کاملاً متفاوت ولی مرتبط به هم هستن. این واقعیت، بنیاد زندگی کاری و پژوهشی یه عصب‌شناس رو میتونه تشکیل تشکیل میده: ذهن از طریق مغز کار میکنه، ولی کاملاً از اون جداست. در این مقاله از سایت دیفرتو، به سراغ مبحث جالب و چالشی چدیدی رفتیم: تفاوت مغز و ذهن انسان چیه؟
فرق بین ذهن و مغز چیه؟
خب دقیقاً فرق بین ذهن و مغز چیه؟ ذهن پدیده‌ای کاملاً جدا، ولی غیرقابل تفکیک از مغزه. ذهن از مغز استفاده میکنه و مغز هم به ذهن واکنش نشون میده. همچنین، ذهن مغز رو تغییر میده. انسان‌ها اقداماتشون رو انتخاب می‌کنن و مغز اونا هیچ اجباری در انجام این کار برای فرد ایجاد نمی‌کنه. درسته که بدون مغز تجربه‌ی خودآگاهانه و هوشیارانه وجود نخواهد داشت، ولی این تجربه رو نمیشه فقط به اقدامات مغز محدود کرد.
ذهن (Mind) یه انرژیه و از طریق تفکر، احساس و انتخاب، انرژی تولید میکنه. ذهن یعنی زنده بودن، که بدون اون، مغز (Brain) و بدن فیزیکی به هیچ دردی نخواهند خورد. به عبارتی، ذهن یعنی ما و ما می‌تونیم با استفاده از ذهن داخل مغز انرژی تولید کنیم.
این همون فعالیتیه که با فناوری مغز به دستش میاریم. وقتی از طریق فکر، احساس و انتخاب تو مغز انرژی تولید می‌کنیم، در حال ساخت افکاری هستیم که در مغز پروتئینیِ ما ساختاری فیزیکی به خود میگیرن. این فرآیند ساخت افکار باعث ایجاد تغییرات ساختاری تو مغز میشه که بهش انعطاف‌پذیری عصبی (Neuroplasticity) میگن.
تو آخرین آزمایش‌های کلینیکی که انجام شده، تغییر انرژی مغز در اثر تفکر فرد مشاهده شده که باعث تحریک انعطاف‌پذیری عصبی میشه. مغز به جریان هوشیاری و فعالیت‌های ناخودآگاه فرد واکنش نشون می‌داده.
ذهن یعنی جریانی از فعالیت‌های خودآگاهانه و ناخودآگاهانه به هنگام بیداری و جریان فعالیت‌های ناخودآگاهانه به هنگام خواب. از مشخصه مهم ذهن سه‌گانه‌ی فکر، احساس و انتخاب هست. وقتی فکر می‌کنید، در واقع حسی پیدا می‌کنید و وقتی همزمان فکر و حس می‌کنید، انتخاب می‌کنید. این سه وجه همیشه باهم کار می‌کنن.
تو جدول زیر تفاوت مهم بین ذهن و مغز اومده:
| مغز | ذهن |
| یه چیز فیزیکیه | یه چیز ذهنیه (روانیه) |
| از سلول‌های عصبی و رگ‌های خونی ساخته شده | از سلول تشکیل نشده و فرضی هست |
| شکل و ساختار مشخصی داره | شکل و ساختار مشخصی نداره |
| مغز کارکردهای مختلف، احساسات و حرکت‌ها رو با هم هماهنگ میکنه | به آگاهی، درک و فرآیند فکری فرد اطلاق میشه |
| می‌تونید مغز رو لمس کنید | نمی‌تونید ذهن رو لمس کنید |
بحثی که راجع به فرق بین ذهن و مغز وجود داره از زمان ارسطو وجود داشته. ذهن یه انرژیِ ارتعاشیِ خالص در نظر گرفته میشه، و مغز هم بازنمود فیزیکیِ این ذهنه. فرق‌هایی که تو بالا گفتیم میتونه تو درک اینکه چرا ذهن و مغز دو هویت متمایز هستن کمک کنه.
تفاوت ذهن و مغز چه تأثیری برای ما داره؟
مغز یه واکنش‌دهنده‌ی انعطاف‌پذیر عصبی پیچیده هست. این یعنی هر بار که مغز در اثر ذهن تحریک میشه، به چند روش واکنش نشون میده: از جمله تغییرات نوروشیمیایی، ژنتیک و الکترومغناطیسی. این در مقابل باعث میشه ساختارهای مغز، رشد یافته و تغییر کنن و افکار فیزیکی جدیدی رو مسیردهی کنن یا بسازن.
مغز هیچوقت ثابت نیست و همیشه با تک تک تجربه‌هایی که تو هر لحظه از زندگی دارید تغییر میکنه. به صورت خلاصه: ذهن شما نحوه تجربه منحصر به فرد شما از زندگیه. ذهن مسئول نحوه فکر، احساس و انتخاب شماست و مغز فیزیکی شما فقط به این تجربه‌های منحصر به فرد واکنش نشون میده.
آگاهی از اینکه مغز و ذهن دو چیز جدا هسن باعث میشه در جایگاه کنترل‌کننده قرار بگیرید، چون می‌تونید نحوه کنترل افکار و اقداماتتون رو مدیریت کنید. در نهایت، این تفاوت یعنی می‌تونید انتخاب کنید چه چیزی تو ذهن می‌سازید و چطور چیزهایی که قبلاً ساخته شدن رو تغییر بدید (برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله تفاوت یوگا و مدیتیشن رو بخونید تا از بحث ذهن‌آگاهی اطلاعات بیشتری کسب کنید).
وقتی یاد می‌گیرید چطور ذهنتون رو مدیریت کنید، می‌تونید حس افسردگی، عصبانیت استرس و اضطراب رو به خدمت خودتتون دربیارید، نه اینکه شما به اونا خدمت کنید. دوباره می‌تونید توازن رو به زندگی و ذهنتون برگردونید.
خلاصه فرق مغز با ذهن
- بسیاری از دانشمندان و متفکران بر این باورن که ذهن و مغز یکی بوده و نمیشه اونا رو از هم جدا کرد.
- با اینکه مغز یه چیز فیزیکی در نظر گرفته میشه، ولی ذهن یه پدیده روانیه.
- مغز از سلول‌های عصبی و رگ‌های خونی تشکیل شده، ولی ذهن اینطور نیست.
- مغز شکل مشخصی داره ولی ذهن اینطور نیست.
- می‌تونیم مغز رو ببینیم و لمس کنیم، ولی ذهن اینطور نیست.
- مغز ارگان بسیار مهمی تو بدن انسانه، ولی ذهن اینطور نیست.
- مغز که مرکز سیستم عصبی هست حرکت‌ها، فکر‌ها و احساسات رو با هم هماهنگ میکنه. ذهن به درک شخص از پدیده‌ها و همچنین آگاهی اون اطلاق میشه. ذهن همچنین به فرآیند فکری شخص هم اطلاق میشه.
- مغز مکان مشخصی تو سر داره، ولی ذهن فرض میشه که در داخل مغز قرار گرفته.
بد نیست برای اطلاعات بیشتر، مقاله تفاوت قلب و ذهن رو هم بخونید و یا سری به مقالات زیر بزنید:
- تفاوت علت و دلیل
- تفاوت نیم کره راست و چپ مغز
- تفاوت مغز و کامپیوتر
- تفاوت ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه
- تفاوت استعداد و مهارت
- تفاوت دانش، خرد، درک و بینش
به نظر شما فرق بین مغز و ذهن که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت مغز و ذهن می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع:
سلام
من چندین ساله که بروی خشونت و عصبانیتم کنترلی ندارم بنظرتون منشآ اون به ذهن بر میگرده یا مغزی؟
ممنون بابت مقاله خوبتون.
بنظرم کنترل ذهن انسان به مغزی فردبستگی داره باسپاس
چطور ذهن رو با مغز مقایسه کردید؟! آخه این چه مقاله‌ایه؟! تفاوت ذهن و‌مغز ؟؟؟؟؟؟؟!!!!!!
بهتر نبود در مورد
حافظه، فکر و ذهن صحبت می‌کردید ؟!
بهتر نبود تفاوت فکر و ذهن رو می‌گفتید ؟!
سلام ممنون از مطالب خوبتون
از نظر من کنترل همه جانبه ذهن به مغز انسان برمی گرده و همه فرایندها از اونجا شروع میشه.
با سلام و احترام. از زحمات و نیز مطالب پرمحتوا، کاربردی، تاثیرگذار و قابل تحسین تان به سهم خودم تقدیر و تشکر نموده و امیدوارم در راستای بالندگی و اعتلای فعالیت های علمی، پژوهشی و تحقیقاتی خود در جامعه هدف کوشا و سربلند باشید. به امید بهترین ها و روزهای بهتر و بهتر. به امید اینکه بتوانیم همواره در زندگی دیگران تاثیرگذار باشیم. ان شاء الله. درود بر شما. سپاس بیکران.