رنگ زرد، درخشش صیقلی پر زرق و برق و مقاومت در برابر خوردگی از ویژگی‌های مشترک طلا و آلیاژ برنج هست. اما آیا طلا و برنج یکیه؟ چطوری میتونیم بفهمیم که فلز شما برنجه و طلا نیست؟ تفاوت فلز برنج و طلا چیه؟ طلا یک فلز با ارزشه که خیلی خالص و متراکمه و نه مغناطیسیه و نه واکنش‌پذیره، درحالیکه فلز برنج آلیاژی از روی و مسه که حالت مغناطیسی داره و وقتی که در معرض اسیدهای قوی قرار میگیره اکسید میشه.
طلا و برنج هر دو رنگ زرد دارن و به راحتی واکنش نشون نمیدن و بسیار از هم متمایزن. توی این مطلب از سایت دیفرتو، یک تحلیل جامع در مورد فرق بین فلز برنج با طلا نوشتیم که شما رو از سردرگمی در مورد شناخت این دو فلز نجات میده.
فلز طلا (Gold) چیه؟
طلا به طور طبیعی بهعنوان یک عنصر شیمیایی خالص شناخته میشه که درخشش زیادی داره و رنگ اون زرد براقه. این فلز توی طبیعت در قطعات سنگی و شنی معدنی، سنگهای کوارتز و ذخایر طبیعی پیدا میشه. طلا فلزی نرم، متراکم و چکش‌خواره که به مواد شیمیایی مثل اسید واکنش نشون نمیده و یک ویژگی متمایز داره که اون هم ارزش و قدمت کاربرد اون توی زندگی مردمه.
از سال ۶۵۰۰ قبل از میلاد، انسان‌ها از طلا در ساخت جواهرات و سکه‌ها استفاده میکردن. باستان شناسا میگن اجداد ما در ۴۰۰۰۰ سال قبل از میلاد در اواخر عصر حجر از طلا استفاده میکردن. امروزه طلا معیاری برای سنجش ثروته و از اون بهعنوان پشتوانه پولی کشورها (ارزش ارزی) در سرتاسر جهان استفاده میکنن. ما دو نوع طلا داریم که میتونید در مقاله تفاوت طلای زرد و سفید، در موردش بخونید یه اینکه به مقاله تفاوت طلای ۱۸ و ۲۴ عیار مراجعه کنید.
فلز برنج (Brass) چیه؟
شما باید بدونین فلز برنج آلیاژی از روی و مس هست. هر گونه اختلاف در مقدار روی یا مس خواص مختلفی رو برای فلز برنج ایجاد میکنه. بهعنوان مثال، وقتی که مس جزء اصلیه و در آلیاژ برنج بیشتر از مس استفاده میشه، برنج تیره به نظر میرسه. اما وقتی روی زیاد باشه، برنج براق و زرد‌تر میشه.
این آلیاژ زرد رنگ در ۵۰۰ سال قبل از میلاد توسط هیتی‌ها و سومری‌ها کشف شده بود. فلز برنج سخت‌تر از مس و گرانبهاتر از فلز روی هست. در بیشتر موارد، فلز برنج به دلیل شباهت زیادش به طلا به یکی از فلزات پر کاربرد در جواهرسازی و مجسمه‌سازی تبدیل شده.
وجود مس توی آلیاژ برنج باعث ایجاد خاصیت ضد میکروبی و توانایی میکروب کشی شده. به طور خلاصه، این آلیاژ با از بین بردن غشاهای ساختاری با باکتری‌ها و سایر عوامل بیماری‌زا مبارزه میکنه. نوازنده‌های سازهای موسیقایی هم به دلیل خاصیت آکوستیکی فلز برنج ازش استقبال میکنن، به همین خاطر معمولاً برای ساخت سازهای ترومپت، ترومبون، شیپور و ساز بادی توبا از آلیاژ برنج استفاده میشه. پیشنهاد میکنیم مقاله تفاوت برنز و برنج رو هم بخونید.
فرق بین فلز برنج و طلا چیه؟
اگرچه طلا و برنج هر دو درخشش متالیک و دارای رنگ زرد خاصی هستن، ولی از نظر خصوصیات شیمیایی یا فیزیکی و کاربرد کاملاً متفاوتن. بهعنوان مثال، طلا یک فلز خالصه، اما برنج ترکیب یا آلیاژی از روی و مسه. اگه میخواین بررسی کنین که یک سکه یا قطعه فلزی از جنس طلا یا برنج هست یا نه، بهتره از تست اسید استفاده کنین. یک قطره اسید به راحتی با برنج واکنش نشون میده اما هیچ تاثیری روی طلا نمیزاره. البته این مورد تنها تفاوت بین این دو فلز نیست، تفاوتا زیاده.
تفاوت فلز برنج و فلز طلا از نظر خواص فیزیکی
طلا و برنج رنگ یکسانی دارن به همین خاطر ممکنه تشخیص اونها از هم سخت باشه. اگر تجربه‌ای در مورد فلزات کمیاب ندارین، ممکنه گیج بشین. با این حال، با نگاه کردن به خواص فیزیکی این دو فلز، متوجه میشین که اونها کاملاً متفاوت از هم هستن. به موارد زیر توجه کنین:
تفاوت رنگ و ظاهر فلز برنج و فلز طلا
اول از همه باید بگیم که فلز برنج و فلز طلا هر دوتاشون زردن، اما فلز برنج ماته و رنگ زرد درخشانی نداره، طلا هم نسبت به بعضی از انواع فلزات براق‌تره. درخشش و براقیت طلا با وجود ناخالصی‌ها در اون تا حدودی کم میشه. زیورآلات بسته به خلوص طلا درخشش بیشتری دارن، به همین دلیل اگه طلا کمتر از ۱۲ عیار باشه تشخیص اون از فلز برنج کمی سخت میشه.
تفاوت نرمی و چکش‌خواری فلز برنج و فلز طلا
طلا فوق‌العاده نرمه و اگه اون رو روی سطحی سرامیکی خراش بدین، یک خط طلایی کشیده میشه. اما برنج سخت‌تره و روی هیچ سطحی اثر زردی باقی نمیذاره ولی در عوض، فشار دادن آلیاژ برنج روی سطح سرامیکی یک رگه سیاه رو ایجاد میکنه. طلا شکل‌پذیرتر از فلز برنجه، اما مجسمه‌های برنزی و برنجی زیادتری پیدا میکنین چون این دو ماده بیشتر از آهن دوام دارن.
از طرفی طلای خالص خیلی راحت شکل میگیره به همین خاطر بیشتر جواهرسازها و کسایی که با طلا مجسمه میسازن از طلای عیار کم استفاده میکنن چون سخت‌تر از طلای خالصه.
تفاوت خاصیت مغناطیسی طلا و برنج
اگر آهنربا دارین، تعیین اینکه آیا قطعه فلز شما طلاس یا برنجه، راحت میشه. برنج کمی تو ساختارش آهن داره که به این معنیه آهنربا رو جذب میکنه. در طرف دیگه، طلای خالصه که حتی زیر جاذبه قوی‌ترین آهنرباها یک سانت هم جابجا نمیشه.
تفاوت چگالی فلز برنج و فلز طلا
سریعترین راه برای تشخیص تفاوت بین برنج و طلا، وزن اونهاست. اساساً، طلا تا ۱۹.۳ گرم در سانتی‌متر مکعب (CM۳) چگالی داره، درحالیکه برنج با ۸.۴ گرم بر سانتی‌متر مکعب (CM۳) چگالی کمتری داره. به همین خاطر یک شمش طلا حجم بیشتری از دو شمش فلز برنج داره.
تفاوت رسانایی الکتریکی فلز برنج و طلا
فلزات رسانای الکتریسیته هستن، اما آلیاژهای اونها رسانایی کمتری نسبت به عناصر خالص دارن. بهعنوان مثال، رسانایی فلز برنج ۲۸% رسانی مسه، درحالیکه طلا حدود ۷۰% رسانایی فلز مس رو داره.
تفاوت فلز برنج و فلز طلا از نظر خواص شیمیایی
مطمئن‌ترین راه برای آزمایش تشخیص طلا یا برنج بودن یک فلز، آنالیز اون در آزمایشگاهه. طلا و برنج ممکنه ویژگی‌های فیزیکی مشابهی داشته باشن، اما ترکیبات شیمیایی اونها متفاوته. درحالیکه طلا یک عنصر شیمیایی فلزی خالص با نماد Au 79 هست که توی جدول تناوبی قرار داره، اما فلز برنج از مخلوط یا آلیاژی از مس و روی ساخته شده.
پس فلز برنج خواص شیمیایی مس و روی رو هم نشون میده ولی طلا دست نخورده باقی میمونه مگه اینکه با فلزات دیگه آلیاژ بشه. با نگاه کردن به خواص شیمیایی این دو فلز، متوجه میشین که اونها کاملاً متفاوت از هم هستن. به موارد زیر توجه کنین:
تفاوت تست اسید برای فلز برنج و فلز طلا
تست اسید یک عبارت محاوره‌ای رایجه و روشی منطقی برای تعیین و تشخیص فلزاته. این آزمایش بر اساس این اصل کار میکنه که طلا غیر فعاله اما فلز برنج با اسیدهای قوی واکنش میده. اگه یک قطره اسید نیتریک غلیظ رو روی یک میله فلزی برنجی بریزین، ناگهان اسید با روی و مس موجود در اون شروع به تشکیل ترکیبات نیتروژن‌دار میکنه. فلز روی خیلی واکنش‌پذیره پس تو این واکنش، نیترات روی تشکیل میشه و از طرف دیگه هم مس توی اسیدهای جامد غلیظ، اکسید میشه (پیشنهاد مطالعه: تفاوت نیترات و نیتریت).
اسید روی طلای خالص کار نمیکنه چون این فلز از نظر شیمیایی پایداره. پس اگه اسید رو روی فلزی که نمیدونین طلاس یا آلیاژ برنجه میریزین و تغییر رنگ یا حباب می‌بینی، اون فلز برنجه. اما اگر تغییری وجود نداشته باشه، اون طلای خالصه.
تفاوت زنگ‌زدگی فلز برنج و فلز طلا
سعی کنین به‌دنبال مناطق کدر یا قسمتی از فلز که تغییر رنگ داده بگردین. تغییر رنگ توی فلز در نتیجه اکسیداسیون و زنگ‌زدگی ایجاد میشه. وقتی که فلزات با اکسیژن محیط واکنش نشون میدن، تشکیل ترکیب خاصی میدن یعنی زنگ میزنن یا کدر میشن. توی شرایط بهینه، فلز برنج بعد از واکنش با هوای محیط، کدر میشه اما طلای خالص به هیچ وجه قسمت اکسید شده‌ای پیدا نمیکنه.
تفاوت بو و طعم فلز برنج و طلا
فلز برنج بو و طعم متمایزی داره که حتی روی دست شما هم بو به جا میزاره. بهعنوان مثال، اگه فلز برنج رو لمس کنین و بعد از اون دست خودتون رو بو کنین، متوجه بوی فلزی اون میشین. آلیاژ برنج مزه و بو داره که در درجه اول به خاطر وجود عناصر مس و روی در اونه.
طلا یک فلز متراکم بی مزه و بی بو هست. فلز زرد رنگ مقاوم در برابر خوردگیه و با بزاق یا عرق شما ترکیبی ایجاد نمیکنه. پس نه بو و نه مزه‌ای روی دست یا وسایل شما باقی نمیذاره. بهتره بدونین امروزه بعضی افراد از طلا بهعنوان یک افزودنی غذایی با کد E175 هم استفاده میکنن که نه به غذا آسیب میرسونه و نه به ارزش غذایی اضافه میکنه که دلیل اون هم اینه که چون از نظر بیوشیمیایی بی اثره.
سایر ویژگی‌های متفاوت فلز برنج و فلز طلا
روش‌ها و آزمایش‌های زیر ویژگی‌های دیگه فلز برنج و طلا رو نشون میده که میتونین با اونا فلز ناشناس خودتون رو تشخیص بدین که فلز برنجه یا طلاست پس با نگاه کردن به این ویژگی‌ها هم متوجه میشین که اونها کاملاً متفاوت از هم هستن. به موارد زیر توجه کنین:
تفاوت نشانگر فلز برنج و طلا
به نشانگرها مراجعه کنین؛ طلا نشانگری داره که خلوص و منشأ اون رو نشون میده. فلز برنج شمارش قیراط نداره، اما اکثر تولیدکننده‌های اون عبارت “آلیاژ برنج” رو روی اون قید میکنن.
تفاوت قیمت طلا و فلز برنج
طلا خیلی گرونه، در حالیکه فلز برنج فقط چند دلار ارزش داره. پس تا حدودی هم با تحقیق و پرسیدن قیمت (البته از منبع صادق) میتونین تفاوت اونا رو تشخیص بدین. مثلا، یک شمش طلای ۱ کیلوگرمی بیش از ۵۵۰۰۰ دلار قیمت داره، اما همون مقدار یعنی یک کیلوگرم از فلز برنج فقط حدود ۵ دلار ارزش داره. پس حواستون باشه اگه کسی جواهراتش رو به اسم اصلی اما به قیمت کمتر به شما میفروشه حتما طلا نیست.
تفاوت درجه خلوص فلز برنج و فلز طلا
طلا با درجه خلوص یا همون عیار مختلف ارائه میشه. طلای خالص درجه خلوص ۲۴ عیار داره. تعداد قیراط‌ها هم نشون میدن که قطعات طلا همگی در یک آلیاژن. اما فلز برنج مخلوط روی با مسه و طلا توی اون وجود نداره.
تفاوت تمیز کردن فلز برنج و طلا با سرکه
سرکه یک روش محبوب برای تمیز کردن جواهرات و سایر فلزاته. اسید استیک که از الکل ذرت به دست میاد میتونه به شما بگه که طلای خالص دارین یا طلای تقلبی (ناخالص). اگر جواهرات خودتون رو توی یک لیوان سرکه بزارین، طلای تقلبی تغییر رنگ میده درحالیکه طلای واقعی بهتر از قبل میدرخشه.
در اینجا توی جدول مقایسه‌ای زیر چند تا از مهمترین ویژگی‌های فلز برنج و طلا رو یکجا جمع کردیم تا درک این تفاوت‌ها برای شما راحت‌تر بشه:
| مبنای مقایسه | فلز برنج | فلز طلا |
| دانسیته (چگالی) | ۸.۴ تا ۸.۷۳ گرم بر سانتی متر مکعب | ۱۹.۳۲ گرم بر سانتی متر مکعب |
| رنگ و ظاهر | رنگ زرد | زرد پر زرق و برق (براق) |
| نقطه ذوب | ۹۰۰ تا ۹۴۰ درجه سانتی گراد | ۱۰۶۴.۴۳ درجه سانتی گراد |
| ترکیب شیمیایی | آلیاژی از مس و روی | فلز طلای خالص (Au,79)،
یا در آلیاژها (قیراطهای خالص) |
| واکنش با مواد شیمیایی | به راحتی واکنش نشون نمیده، اما با اسیدهای غلیظ اکسید میشه | غیر فعال، تحت تأثیر اسیدها اونم به شکل خالصش |
| خاصیت مغناطیسی | دارای ترکیبات آهن، جذب آهنربا میشه | غیر مغناطیسیه |
| چکش خواری | شکل‌پذیر | نرم و چکش‌خوار |
| ارزش پولی | حدود ۵ دلار در هر کیلو یا ده سنت در هر اونس | حدود ۵۶۷۵۶ دلار در هر کیلو یا ۱۷۸۲.۱۰ دلار در هر اونس |
| کاربردها | در ساخت ترومپت، دستگیره، قفل و بلبرینگ به دلیل سختی و اصطکاک کم | در بازار ارز و ساخت جواهرات قیمتی |
جمع‌بندی
این مهمه که بدونین همه فلزاتی که میدرخشن طلا نیستن پس باید تفاوت اونا رو برای تشخیص بهتر درک کنین، هر چند که دونستن و حتی گفتن تفاوت بین فلز برنج و طلا هم کار ساده‌ای نیست. در حال حاضر، ممکنه یک حلقه انگشتر از جنس فلز برنج تو دستتون داشته باشین که همیشه اشتباها فکر میکردین طلاس، خوب وقتی تفاوت‌ها رو نشناسی و ندونی این چیزها هم پیش میاد. پس شناخت و تجزیه و تحلیل خواص فیزیکی و شیمیایی زیورآلاتتون اصالت اونا رو تایید میکنه.
در مورد تفاوت بین فلزات مختلف، بد نیست مقاله تفاوت آهن و استیل رو هم بخونید.
به نظر شما فرق فلز برنج و طلا که در این مقاله توضیح داده شد، درست بوده؟ اگر شما اطلاعات بیشتری از تفاوت فلز برنج و طلا می‌دونید یا فکر می‌کنید تعریف دقیقتری وجود داره، حتما در بخش نظرات، برای ما ارسال کنید تا مقاله رو اصلاح و تکمیل کنیم.
منابع: